امروزه صنعت ساختمان‌سازی به واسطه پیشرفت سریع تکنولوژی‌ها توسعه قابل توجهی پیدا کرده و در مقایسه با گذشته بسیار پیشرفته‌تر شده است. در ساختمان‌سازی می‌توان از انواع سقف‌های دال بتنی، تیرچه بلوک، عرشه فولادی، تیرچه کرومیت، وافل، یوبوت، متحرک، کاذب، کامپوزیت، تیردال، کوبیاکس، پیش تنیده، طاق ضربی، روفیکس، سیاک و … استفاده کرد. هر کدام از این سقف‌ها می‌توانند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشند و در پروژه‌های مختلفی استفاده شوند. سقف دال بتنی از جمله محبوب‌ترین و کاربردی‌ترین سقف‌های ساختمانی است که امروزه مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته و از مزایای متعددی برخوردار است. در ادامه مطلب به بررسی نحوه اجرای سقف دال بتنی و انواع آن پرداخته می‌شود.
سقف دال بتنی چیست؟
سقف دال بتنی به نوعی از سقف‌های ساختمانی گفته می‌شود که با استفاده از مصالحی همچون بتن و فولاد ساخته می‌شود. این سقف‌ها معمولاً در طبقات ساختمان‌های مختلف استفاده شده و ضخامت آن می‌تواند از ۱۰ تا ۵۰ سانتی‌متر متفاوت باشد. دال بتنی یا Concrete Slab در سال‌های اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته و حتی امکان اجرای دال‌های بتنی منحنی نیز فراهم شده است که می‌تواند زیبایی و جذابیت ویژه‌ای داشته باشد. از مهم‌ترین کاربردهای دال بتنی می‌توان به ساخت سقف و کف ساختمان، ساخت فونداسیون، ساخت بالکن، تونل سازی، ساخت عرشه پل، روسازی جاده، ساخت پیاده‌رو و سنگ‌فرش و … اشاره کرد.
سقف‌های دال بتنی می‌توانند بر اساس نوع عملکرد به دو دسته یک‌طرفه و دوطرفه تقسیم شوند. چنانچه نسبت طول به عرض دال کمتر از ۲ باش دال دوطرفه بوده و اگر این نسبت بزرگ‌تر از ۲ باشد دال یک‌طرفه خواهد بود. هر کدام از انواع سقف‌های دال بتنی می‌توانند ویژگی‌های خاصی داشته باشند و در پروژه‌های مختلف استفاده شوند. دال بتنی بر اساس نحوه اجرای می‌تواند به ۶ دسته شامل دال تخت ساده، سیستم تیردال، دال تخت قارچی، دال تخت مشبک، دال تخت مجوف و دال تخت پیش تنیده تقسیم شود. در مقاله دیگری از سایت مادفوم با عنوان سقف اینتل دک چیست می‌توان اطلاعات جامع و کاملی در مورد سقف‌های اینتل دک نیز به دست آورد.
نحوه اجرای سقف دال بتنی
برای اجرای سقف دال بتنی همانند انواع سقف‌ها و همچنین انواع سقف کاذب لازم است که مراحل مختلفی پشت سر گذاشته شده و به نکات و فاکتورهای مختلفی توجه شود. به صورت کلی اجرای سقف‌های دال بتنی شامل ۴ مرحله اصلی است که به شرح زیر می‌باشند:
قالب بندی سقف دال بتنی
مرحله اول از اجرای سقف دال بتنی مرحله قالب‌بندی است که اهمیت بسیار زیادی دارد. در این مرحله می‌توان از انواع قالب‌های چوبی، پلاستیکی و فلزی استفاده کرد اما رایج‌ترین قالب‌ها، قالب‌های فلزی هستند چرا که دال بتنی وزن زیادی دارد و نمی‌توان از چوب و پلاستیک برای آن استفاده کرد. باری اجرای دال بتنی نیاز به اجرای تیر و ستون‌های متعدد و موقت است که وظیفه نگهداری قالب‌ها، آرماتورها و بتن را خواهند داشت. بعد از اجرای تیر و ستون می‌توان قالب‌بندی را آغاز کرد. برای جدا شدن راحت‌تر قالب‌ها در پایان کار از گازوئیل برای چرب کردن آنها استفاده می‌شود.
آرماتوربندی سقف
مرحله دوم از اجرای سقف دال بتنی آرماتوربندی است. در اصل بتن دارای ماهیتی شکننده است و نمی‌تواند در برابر نیروهای کششی مقاومت مناسبی داشته باشد و از آنهایی که فولاد مقاومت کششی مناسبی دارد از آن برای مسلح کردن بتن استفاده می‌شود. مقاله‌ای تحت عنوان آرماتور بندی چیست نیز از مادفوم منتشر شده است که می‌تواند اطلاعات مفیدی در این حوزه به خوانندگان ارائه کند. برای آرماتوربندی سقف دال بتنی میلگردها با ترتیب خاصی در کنار هم چیده می‌شوند و توسط جوشکاری سرد یا بسته‌ای فلزی به هم متصل می‌شوند. آرماتوربندی در سقف‌های دال بتنی یک‌طرفه و دوطرفه باهم متفاوت هستند و باید طبق ضوابط و استانداردهای میلگردگذاری انجام شود. برای هر کدام از سقف‌ها می‌توان از انواع مختلفی از میلگردها استفاده کرد. همچنین امروزه از میلگردهای حرارتی نیز در سقف دال بتنی برای جلوگیری از ترک خوردن بتن استفاده می‌شود.
بتن‌ریزی سقف دال بتنی
از دیگر مراحل اجرای سقف دال بتنی که مرحله سوم آن می‌باشد بتن‌ریزی است. این مرحله حتماً باید بر اساس نقشه اجرایی سقف دال بتنی و قوانین و ضوابط انجام شود. بتن باید تا حد امکان نزدیک به محل نهایی خود ریخته شود تا از جدایی دانه‌ها جلوگیری شود. بتن باید تمام فضاهای بین آرماتورها را پوشش بدهد و از بتن نیمه سخت نباید استفاده کرد. بتن‌ریزی باید به سرعت انجام شود و از مواد حباب زاد در تولید آن استفاده نشود.
برچیدن پایه‌های اطمینان
مرحله پایانی اجرای سقف‌های دال بتنی برداشتن و برچیدن پایه‌های اطمینان از زیر سقف است. این کار باید با توجه به شرایط جوی و با رعایت مقررات ملی ساختمان انجام شود و هرگز نباید در برداشته این پایه‌ها عجله داشت چرا که هرگونه تعجیل می‌تواند باعث افزایش خیز سقف و بروز ترک‌های احتمالی در بتن شود.
اجرای سقف دال بتنی در اسکلت فلزی
هرچند که سقف دال بتنی می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد و کاربردهای متعددی در پروژه‌های مختلفی ساختمانی دارد اما استفاده از این نوع سقف‌ها در اسکلت‌های فلزی توصیه نشده است. برای اسکلت‌های فلزی معمولاً از سقف‌های کامپوزیت، کرومیت و عرشه فولادی استفاده می‌شود. چنانچه افراد قصد داشته باشند از سقف دال بتنی در ساختمان‌هایی با اسکلت فلزی استفاده کنند حتماً باید از جزئیات کامل اجرای و نصب تیرچه بتنی به تیر فلزی آگاهی داشته باشند.
خوشبختانه امروزه انتخاب‌های زیادی برای اجرای سقف‌ها وجود دارد قیمت بلوک یونولیت نیز در مقایسه با سایر سقف‌ها کمتر بوده و همین امر موجب شده استفاده از یونولیت در سقف ساختمان‌ها رواج زیادی پیدا کند که به افزایش سرعت ساخت‌وساز، کاهش هزینه‌ها، افزایش ایمنی و … کمک می‌کند. در حقیقت اجرای سقف تیرچه بلوک در اسکلت بتنی با استفاده از یونولیت‌ها مزایای متعددی دارد. هرچند که نسبت به سقف دال بتنی از استحکام کمتری برخوردار است.
مزایا و معایب سقف دال بتنی چیست؟
اجرای سقف دال بتنی همانند انواع سقف‌های ساختمانی دیگر می‌تواند مزیت‌ها و معایب خاصی داشته باشد و موافقان و مخالفان خاص خود را دارد. از مهم‌ترین مزایای این سقف‌ها می‌توان به مقاومت خمشی و برشی بالا، استحکام در برابر زلزله، مقرون‌به‌صرفه بودن، عایق صوت بودن، عمر طولانی، مقاومت در برابر آتش، سرعت اجرای بالا و نیاز به مصالح کمتر اشاره داشت. این سقف‌ها در کنار مزیت‌های متعدد خود می‌توانند معایبی نیز داشته باشند که مهم‌ترین آنها شامل کم بودن مقاومت کششی و وزن بالا می‌باشند.
جمع‌بندی نهایی
هرچند که امروزه با خرید یونولیت و اجرای سقف‌های تیرچه بلوک می‌توان سرعت ساخت‌وساز را افزایش داد اما استفاده از سقف‌های دال بتنی می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد به همین دلیل این سقف‌ها با استقبال بالایی مواجه شده‌اند. اجرای این سقف‌ها در ۴ مرحله اصلی شامل قالب‌بندی، آرماتوربندی، بتن‌ریزی و برداشت پایه‌های اطمینان انجام می‌شود و کاربردهای بسیار زیادی در صنعت ساختمان‌سازی دارند.
