ساختمان‌سازی و بازار مسکن از جمله صنایع سودآور در سراسر جهان است که در دهه‌های اخیر مورد توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران و مردم قرار گرفته است. ساختمان‌سازی در کنار سود بسیار خوبی که دارد یک کار کاملاً تخصصی است و لازم است تمامی مراحل آن بر اساس استانداردهای ساختمان‌سازی انجام شود. به صورت کلی ساختمان‌سازی می‌تواند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشد اما به صورت کلی کسانی که شخصاً اقدام به ساختن خانه برای خود می‌کنند می‌توانند در هزینه‌های خود صرفه‌جویی قابل توجهی داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی کامل و جامع مراحل ساختمان سازی پرداخته خواهد شد.
اصلی‌ترین مراحل ساختمان سازی
ساختمان‌سازی همانند تمامی کارهای صنعتی دیگر دارای مراحل مختلفی است که هر کدام از اهمیت بالایی برخوردارند و لازم است که تمامی استانداردها در آنها رعایت شود. به صورت کلی مراحل اصلی ساختمان‌سازی به شرح زیر می‌باشند:
نقشه کشی، اولویت مراحل ساختمان سازی
شروع و ابتدای ساختمان‌سازی طراحی نقطه و پلان است و در حقیقت نقشه می‌تواند تعیین‌کننده مسیر آینده سایر مراحل ساخت‌وساز ساختمان‌ها باشد. در این مرحله جزئیات ساختمان از نظر میزان متراژ زیر بنا، تعداد طبقات، نوع کاربری و … در نقشه و توسط شهرداری در یک طرح تفصیلی مشخص خواهد شد. فرد بعد از ارسال مدارک به شهرداری می‌تواند دستور نقشه را دریافت کند و در نهایت مهندس نقشه‌کش اقدام به طراحی پلان ساختمان با رعایت نکات موجود در دستور شهرداری می‌کند.
در نهایت نقشه آماده شده دوباره به شهرداری ارسال شده و در صورت تائید نهایی پروانه ساخت برای ساختمان‌سازی صادر می‌شود. حفظ پروانه می‌تواند تحت تأثیر عملکرد قانونی و صحیح سازنده‌ها در طول عملیات ساخت باشد چرا که در صورت مشاهده تخلف امکان لغو پروانه و یا جریمه خواهد بود. به صورت کلی بعد از تائید کامل نقشه کار پیمانکار شروع خواهد شد که می‌تواند شخص مالک و یا افراد دیگر باشند. در تعدادی از طرح‌های بزرگ لازم است که پیمانکار طرح توجیهی ارائه کند و برنامه خود را برای مالکان توضیح بدهد.
گودبرداری ساختمان
دومین مرحله از مراحل ساختمان سازی که می‌توان گفت مهم‌ترین و اصلی‌ترین مرحله به حساب می‌آید گودبرداری ساختمان است. میزان عمق گودبرداری ساختمان می‌تواند به فاکتورهای مختلفی همچون تعداد طبقات و میزان بار وارد شده به فونداسیون بستگی داشته باشد و به شکلی علمی و از طریق محاسبات ریاضی ارزیابی می‌شود. محاسبه دقیق عمق گودبرداری و اجرای درست آن می‌تواند اهمیت بسیار زیادی داشته باشد چرا که در صورت اجرای نادرست ممکن است در آینده خطرات متعددی برای ساختمان و ساکنان داشته باشد.
بتن‌ریزی و آرماتوربندی
بعدازآنکه عملیات گودبرداری به صورت کامل انجام شد لازم است که یک لایه بتن که معمولاً ضخامت آن می‌تواند ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر باشد بر روی کف بخش‌های گودبرداری شده ریخته می‌شود. این کار به‌منظور بالا بردن ظرفیت خاک و آماده‌سازی آن برای تحمل فشار فونداسیون انجام می‌شود. برای فونداسیون و آرماتوربندی شبکه‌ای از میلگردهای جوش‌خورده در زیر بنا ساخته می‌شود و منظور از این کار تحمل فشار ناشی از زلزله می‌باشد و لازم است که در اجرای آن دقت بسیار بالایی داشت.
قالب‌بندی و بتن‌ریزی
قالب‌بندی و بتن‌ریزی نیز یکی از مهم‌ترین مراحل ساختمان‌سازی است که بعد از محکم شدن زیربنای ساختمان انجام می‌شود. هدف اصلی قالب‌بندی آماده‌سازی و فراهم آوردن یک بستر مناسب برای بتن‌ریزی است. در قالب‌بندی ساختمان از قالب‌های چرب شده چوبی استفاده می‌شوند که بعد از خشک شدن به بتن نچسبد و به‌راحتی کنده شود. قالب‌بندی یک کار تخصصی است و نیاز به مهارت بالایی دارد و لازم است توسط استادکاران حرفه‌ای انجام شود. بعد از قالب‌بندی نوبت به بتن‌ریزی می‌رسد. نحوه بتن‌ریزی و کیفیت آن نیز می‌تواند تأثیر زیادی در استحکام نهایی اسکلت سازه داشته باشد به همین دلیل باید در اجرای آن دقت شود.
اسکلت بندی ساختمان
اسکلت‌بندی ساختمان نیز از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین مراحل ساختن ساختمان‌ها می‌باشد که معمولاً به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. اسکلت ساختمان می‌تواند از نوع فلزی یا سیمانی باشد که هر کدام دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. چنانچه از هر کدام از این روش‌ها استفاده شود و تمامی نکات استاندارد و قانونی در آنها رعایت شود می‌توان ایمنی بسیار بالایی داشته باشد اما از نظر هزینه‌ها اسکلت سیمانی بسیار کم‌هزینه‌تر است و به همین دلیل محبوبیت و کاربرد بیشتری دارد. اسکلت‌بندی ساختمان‌ها نیز دارای قواعد خاصی هستند که باید مرحله‌به‌مرحله و دقیق اجرا شوند. به‌عنوان‌مثال ابتدا باید ستون‌های اصلی که بار بیشتری را تحمل می‌کنند ساخته شوند و سپس به سراغ ستون‌های کناری و گوشه‌های ساختمان رفت.
اجرای سقف ساختمان
مرحله بعد از اسکلت‌بندی در ساختمان‌سازی اجرای سقف است که با عنوان طاق زنی نیز شناخته می‌شود. در مرحله سقف سازی ساختمان سقف به چند دهانه جداگانه تقسیم می‌شود و سپس با استفاده از تیرچه‌های فلزی به بخش‌های کوچک‌تر تقسیمی می‌شود و در نهایت با استفاده از مصالحی همچون آجر، بلوک‌های سیمانی، بلوک یونولیت و … پر می‌شوند. امروزه استفاده از بلوک های یونولیت در مقایسه با سایر مصالح رایج‌تر است چرا که هم‌وزن کمی دارند و هم ویژگی‌هایی مانند حمل‌ونقل و نصب ساده، مقاومت در برابر رطوبت، طول عمر بالا، قابلیت بازیافت، مقرون‌به‌صرفه و … دارند.
دیوارچینی در مراحل ساختمان سازی
بعد از اجرای سقف ساختمان مرحله دیوارچینی باید انجام شود و از مصالح مختلفی همچون بلوک‌های سیمانی، آجر، دیوارهای پیش‌ساخته و … در این مرحله استفاده می‌شود. خرید تری دی پنل و بهره بردن از آن که به‌عنوان دیوارهای پیش‌ساخته شناخته می‌شود امروزه استفاده‌های زیادی در دیوارچینی ساختمانی‌های مسکونی، اداری، صنعتی و … دارند و مزیت‌های متعددی نسبت به مصالحی همچون آجر دارد. البته استفاده از آجرها همچنان رایج است و در بسیاری از ساختمان‌ها به کار گرفته می‌شوند. دیوارچینی در حقیقت زمینه را برای انجام کارهای تأسیساتی، گچوخاک و … فراهم می‌کند.
اجرای تأسیسات
یکی دیگر از مراحل ساختمان‌سازی که بعد از دیوارچینی انجام خواهد شد اجرای تأسیسات خواهد بود. در این مرحله کارهایی همچون لوله‌کشی گاز، لوله‌کشی آب، اجرای شبکه برق و … باید انجام شود. هر کدام از این کارها نیز می‌تواند مراحل خاص خود را داشته باشد. اجرای تأسیسات در بازسازی ساختمان نیز اهمیت بالایی دارد و باید توسط نیروهای متخصص انجام شود چرا که تأسیسات ساختمانی زیر گچوخاک و کف‌سازی‌ها قرار می‌گیرد و درصورتی‌که مشکلی پیش بیاید می‌تواند خسارت‌ها و هزینه‌های زیادی ایجاد کند.
گچوخاک و نصب در و پنجره
بعد از اجرای تأسیسات لازم است که عملیات گچوخاک انجام شود تا تمامی اتصالات تأسیساتی پوشش داده شود و سپس چارچوب درها و پنجره‌ها بر اساس مقررات ملی نصب شوند.
کف‌سازی نهایی و گچ کاری پایانی
بعد از اجرای تمامی مراحل گفته شده نوبت کف‌سازی و پوشش کف ساختمان‌ها است و در نهایت بعد از آنها کچ کاری پایانی انجام می‌شود. در نهایت نیز عملیات دکوری و تزئینی مانند ابزار زدن، پارکت کردن و … اجرا خواهد شد. بعد از اتمام کار می‌توان از یونولیت‌های مختلف برای پوشش دیوارها به‌عنوان عایق یا دکور استفاده کرد. یونولیت‌های دیواری می‌توانند به صورت دیوارپوش فوم، فوم دیواری تزئینی، فوم دیوارپوش و … وجود دارند و می‌توانند کاربردهای مختلفی داشته باشند. در مقاله دیگری تحت عنوان تفاوت یونولیت eps و xps اطلاعات کامل و جامعی در مورد یونولیت‌های eps و xps به خوانندگان ارائه می‌کند.
جمع بندی نهایی
ساختمان‌سازی به‌عنوان یکی از صنایع پویای جهان رونق و رواج بسیار بالایی در دهه‌های اخیر داشته و به یک صنعت سودآور تبدیل شده است. این صنعت در کنار سودآوری بالایی که دارد دارای مراحل مختلفی است که باید بر اساس قواعد و استانداردهای جهانی انجام شود. نقشه‌کشی، گودبرداری، بتن‌ریزی و آرماتوربندی، قالب‌بندی و اسکلت‌بندی و … از مهم‌ترین مراحل ساختمان سازی هستند. یکی از مهم‌ترین مصالحی که امروزه در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند یونولیت‌ها هستند که مزایا و قابلیت‌های منحصربه‌فردی دارند. پایین بودن قیمت یونولیت، وزن کم، مقاومت فشاری و کششی، مقاومت در برابر رطوبت و حرارت و … از مهم‌ترین ویژگی‌های این ماده هستند که در مراحل مختلف ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند.
