با پیشرفت علوم و تکنولوژیهای متعدد، امروزه انواع مختلفی از سقفها در صنعت ساختمانسازی استفاده میشوند که رایجترین آنها شامل سقفهای دال بتنی، تیرچه بلوک، عرشه فولادی، تیرچه کرومیت، وافل، یوبوت و … هستند. سقف کوبیاکس نیز یکی از سقفهای رایج و کاربردی است که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته و در بسیاری از ساختمانها استفاده میشود. این سقف نیز همانند انواع سقفهای دیگر از مزیتها و معایب خاصی برخوردار است. در ادامه مطلب به بررسی روش اجرای سقف کوبیاکس و مقایسه اقتصادی آن با سقف تیرچه یونولیت پرداخته میشود.
سقف کوبیاکس چیست؟
سقف کوبیاکس در اصل با نام سقف «دال دو محوره توخالی» شناخته میشود و چون برند سوئیسی Cobiax نمایندگی اصلی و شناخته شده این سقف است به عنوان سقف کوبیاکس به شهرت رسیده است. اساس طراحی این سقف مبنی بر سقف سازهای با ویژگی «سقف دال ۲ طرفه» مشابه سقفهای بتنی دال ۲ طرفه است با این تفاوت که هسته بتن مرکزی در محلهایی که کاربرد سازهای ندارد با گویهای توخالی پلیاتیلنی یا پلیپروپیلنی جایگزین میشود. ایده ساخت کوبیاکس به دوران باستان برمیگردد اما از سال ۲۰۰۴ به صورت مدرن و امروزی به کار گرفته شده است. گویهای کوبیاکس به شکل مدلهای تخت و یا لهیده (Slim-Line) با ارتفاع حدوداً ۱۰۰ تا ۲۶۰ میلیمتر و گویهای کروی (Eco-Line) هستند که ارتفاع آنها حدوداً ۳۱۵ تا ۴۵۰ میلیمتر هستند. از آنجایی که استفاده از این سقفها صرفه اقتصادی بالایی دارد همواره با سقفهای تیرچه یونولیت مقایسه میشود.
اجرای سقف کوبیاکس
اجرای سقف کوبیاکس همچون انواع سقفهای دیگر در مراحل مختلفی انجام شده و لازم است که حتماً تمامی مراحل آن به دقت و با جزئیات کامل اجرایی شود. در اصل در فناوری Cobiax با حذف بار مرده غیر سازهای خاصیت باربری ۲ محوره همچنان حفظ میشود و از باربری مناسبی برخوردار است. این سقف در مقایسه با دالهای مشابه توپر ۳۵ درصد وزن کمتری داشته و باعث صرفهجویی قابلتوجهی در مواد اولیه و وزن تمام شده سقف میشود.
عملکرد این سقف نیز به گونهای است که میتواند مزیتهای متعددی همچون باربری دو محوره، دهانههای بلند بدون تیر، سبکسازی سازه، ستونهای کمتر مقاومت بالا در برابر زمینلرزه، امکان تغییر کاربری و کاهش زمان ساخت داشته باشد و همانطور که گفته شد میتواند به دو شیوه Slim-Line و Eco-Line اجرا شود. در حقیقت سقف کوبیاکس همانند وافل دوطرفه عمل میکند و بار مرده سقف را کاهش میدهد و باعث افزایش قطر سقف میشود. افزایش ارتفاع باعث میشود که ممان اینرسی با توان ۳ افزایش پیدا کند و همین امر باعث میشود بتوان سقفهایی با دهانههای بزرگتر اجرا کرد. مراحل اصلی اجرای سقف کوبیاکس به شرح زیر هستند:
قالببندی و اجرای شبکه مش تحتانی
در مرحله اول از اجرای سقف کوبیاکس باید اقدام به اجرای قالببندی و شبکه مش تحتانی کرد که دقیقاً مانند دال بتنی معمولی با استفاده از قالب چوبی یا فلزی قالببندی انجام میشود. شمعها باید در فاصلههای ۱ تا ۱.۵ متر زیر قالب اجرا شده و حداقل ۲ عدد میلگرد مش پایین از هسته عبور کند. شبکه مش تحتانی را باید در فاصلههای ۲ متری با سیم مفتول به قالب سقف متصل کرد. برای رعایت پوشش بتن نیز باید این میلگردها بر روی اسپیسر مهار شوند.
جاگذاری کیج ماژولها (ماژول قفسهای)
در مرحله دوم و بعد از آرماتوربندی و نصب اسپیسرها باید گویهای کوبیاکس بر اساس نقشههای اجرایی بر روی سقف نصب شوند و با استفاده از سیمهای مفتول به شبکه مش تحتانی متصل شوند. باید دقت داشت که گویها نباید در اطراف ستونها و دیوارهای برشی قرار بگیرند چرا که این نواحی به دلیل افزایش مقاومت دال در برابر برش پانچ بهصورت توپر اجرا خواهند شد. برای اتصال عرضی کیج ها (ماژولهای قفسهای) از فیکسچر استفاده میشود. فاصله طولی و عرضی کیج ها از دیوار برشی و ستونها برای کنترل و اجرای آن بر اساس نقشههای اجرایی تعیین شده و ماژولها نیز بر اساس تعداد گویهای مورد نیاز در هر قسمت توسط قیچی برش داده و در جای مناسب قرار داده میشوند.
اجرای شبکه مش فوقانی
به صورت کلی شبکههای مش در اجرای سقف کوبیاکس اهمیت و ارزش بالایی دارند و باید در اجرای شبکههای تحتانی و فوقانی دقت بالایی داشت. بعد از نصب گویها در محل خود باید شبکه مش بالایی نیز بافته شود تا برای بتنریزی نهایی آماده شود. قطر و فواصل آرماتورهای بالایی و تحتانی بر اساس نقشههای اجرایی مشخص میشوند. در اجرای شبکه مش بالایی از آرماتورهایی با قطر کمتر یا فواصل کمتر استفاده میشود و باید این میلگردها با خم ۹۰ درجه اجرا شوند و کیج ماژولها نیز باید توسط سیم مفتول ۱.۵ به شبکه مش بالایی و پایین متصل شوند.
بتنریزی نهایی
بعد از انجام مراحل گفته شده و بررسی مجدد قالببندی، قرارگیری گویها، شبکه آرماتوربندی و … و حصول اطمینان از صحت عملیات اجرایی مرحله بتنریزی انجام میشود. برای بتنریزی میتوان از پمپ زمینی، باکت، دکل و … استفاده کرد. بتنریزی این سقف در دو مرحله انجام خواهد شد
- در مرحله اول برای تثبیت شبکه آرماتوربندی و کیج ماژولها بتنریزی اولیه را بر روی شبکه مش پایین تا نیمکره کیج ماژول انجام میدهند.
- در مرحله دوم تا زمانی که کیج ماژولها کاملاً در بتن مدفون شود بتن ریخته میشود و در نهایت آرماتوربندی فوقانی انجام میشود. بتنریزی سقف کاملاً پیوسته انجام میشود و ویبره زدن آن در دو مرحله بهصورت قائم در داخل کیج ماژولها صورت بگیرد.
دلایل استفاده از سقف کوبیاکس در کشور
همانطور که گفته شد امروزه سقفهای متعددی در صنعت ساختمان استفاده میشود که هر کدام قابلیتها، کاربردها، مزیتها و معایب خاص خود را دارند. از مهمترین دلایل ورود سقف کوبیاکس به کشور میتوان به مواردی همچون امکان صنعتی سازی، عدم نیاز به سرمایهگذاری عظیم برای احداث کارخانههای مواد اولیه، عدم نیاز به نیروی کار متخصص برای اجرا، امکان احداث کارخانههای تولیدی در تمام نقاط کشور، عدم وابستگی به خارج از کشور سازگاری با مباحث و مقررات ملی ساختمانی کشور، اقتصادی بودن تکنولوژی، رقابت با سیستمهای رایج، انعطافپذیری بالا، سازگاری بالا با محیط زیست و … اشاره کرد.
مزیتهای اقتصادی، فنی، معماری و طراحی سقف کوبیاکس
سقفهای کوبیاکس در مقایسه با انواع سقفهای رایجی که در صنعت ساختمان استفاده میشوند از نظر هزینه، نحوه معماری، طراحی و … مزیتهای متعددی دارند. از مهمترین مزایای فنی این سقفها میتوان به باربری ۲ طرفه، بهینهسازی المانهای عمودی سازه، بهینهسازی دال و فونداسیون، بهینهسازی المانهای سختکننده، کاهش ارتفاع کلی سازه، کنترل خیز بهتر، مقاومت بهتر در برابر نیروهای زلزله، حذف تمام نیروهای اصلی و … اشاره کرد
از مزیتهای معماری سقف کوبیاکس نیز میتوان به مواردی همچون انعطافپذیری در پلان معماری، قابلیت پذیرش کاربریهای گوناگون، سهولت تغییر کاربری افقی و عمودی، امکان اجرای کنسول تا ۷ متر، امکان ایجاد بازشو در هر شکل و اندازه در سقف، افزایش فضای مفید و … اشاره داشت و کاهش وزن کلی سازه، افزایش مقاومت سازه، افزایش طول دهانهها و کنسولها، کاهش تعداد ستونها و … نیز مهمترین مزیتهای طراحی این نوع سقفها به شمار میروند.
از نظر اقتصادی و هزینهها نیز سقفهای کوبیاکس مزیتهای متعددی نسبت به انواع سقفهای دیگر دارند. در حقیقت کاهش مصرف بتن، کاهش المانهای سازهای، کاهش مصرف آرماتور، کاهش زمان ساخت، کاهش هزینههای اجرای تأسیسات، کاهش ارتفاع کل سازه به دلیل بهینهسازی ارتفاع سقف و … باعث میشوند که اجرای سقف کوبیاکس در مقایسه با سقف تیرچه یونولیت از نظر اقتصادی حدوداً ۵ تا ۱۵ درصد در هزینه اسکلت سازه و بطور کلی در کل ساختمان بهصرفهتر میباشد. ایمنی در برابر آتش، ایمنی در برابر زلزله، ایمنی در برابر انفجار، ایمنی در برابر رطوبت، صرفهجویی ۵۰ درصدی مصالح، کاهش انتشار گازهای آلوده، عدم وجود ضایعات، کاهش مصرف انرژی، نصب اجرای ساده، کیفیت بالا و … از دیگر مزایای این سقفها هستند.
جمعبندی نهایی
سقف کوبیاکس یا سقف دال دو محوره توخالی یکی از رایجترین انواع سقفهای ساختمانی است که با استفاده از گویهای پلیاتیلنی یا پلیپروپیلنی در شکلهای تخت و یا لهیده (Slim-Line) و کروی (Eco-Line) اجرا میشود. این سقف میتواند در ۴ مرحله اصلی قالببندی و اجرای شبکه مش تحتانی، جاگذاری کیج ماژولها (ماژول قفسهای)، اجرای شبکه مش فوقانی و بتنریزی نهایی اجرا شود و به علت کاهش مصرف بتن، کاهش المانهای سازهای، کاهش مصرف آرماتور، کاهش زمان ساخت، کاهش هزینههای اجرای تأسیسات، کاهش ارتفاع کل سازه به دلیل بهینهسازی ارتفاع سقف و … صرفه اقتصادی بالایی نسبت به سایر سقفها دارد