یونولیت که با نام‌هایی همچون آکاسیف، پلاستوفوم، استایروفوم و پلی استایرن انبساطی نیز شناخته می‌شود اولین بار در سال ۱۸۳۹ کشف شد و در چند دهه اخیر انقلاب بزرگی در صنایع مختلفی همچون ساختمان‌سازی به وجود آورده است. فوم سقفی به عنوان رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین نوع یونولیت‌ها شناخته می‌شود که در اجرای سقف ساختمان‌ها به کار می‌رود و می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد. یونولیت یا فوم سقفی در کنار تمامی مزیت‌ها و فوایدی که دارد از ایرادات و معایبی نیز برخوردار است و همین امر باعث شده است که امروزه از تجهیزات و مواد جایگزینی برای آن‌ها استفاده شود. در ادامه مطلب به بررسی و معرفی قالب جایگزین فوم سقفی و ویژگی‌ها و مزایای آن پرداخته می‌شود.
چرا باید از قالب جایگزین فوم سقفی استفاده کرد؟
فوم سقفی یا یونولیت از جمله کاربردی‌ترین مصالح ساختمانی است که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای استفاده از فوم سنتی می‌توان به مواردی همچون کاهش وزن قابل توجه ساختمان، کاهش مصالح، صرفه‌جویی در هزینه‌ها، افزایش امنیت و مقاومت ساختمان در برابر عوامل مختلفی همچون زلزله، افزایش طول عمر سازه، افزایش سرعت ساخت‌وساز، عایق‌بندی سازه و صرفه‌جویی در مصرف انرژی‌ها و … اشاره کرد. در کنار تمامی مزیت‌هایی که یونولیت و فوم سقفی دارد از ایرادات و معایبی نیز برخوردار است که باید موردتوجه قرار بگیرد.
از مهم‌ترین معایب یونولیت‌ها می‌توان به مقاومت کم در برابر آتش و اشتعال‌پذیری بالا، مقاومت کم در برابر حلال‌های آلی، آسیب رساندن به محیط‌زیست و لایه ازن در صورت استفاده از کلروفلوروکربن‌ها در تولید آن‌ها، محدودیت اجرا در سقف‌های قوسی و مثلثی و … اشاره کرد به همین دلیل امروزه از قالب‌های جایگزین استفاده می‌شود. در مقاله‌ای با عنوان آکاسیف چیست؟ به بررسی و معرفی کامل آکاسیف یا یونولیت، ویژگی‌ها و مزایا و معایب آن پرداخته شده و می‌تواند اطلاعات کاملی به خواننده بدهد.
قالب جایگزین فوم سقفی چیست و چه مشخصاتی دارد؟
همان‌طور که گفته شد فوم سقفی در کنار مزایای متعدد از معایب و ایرادات مختلفی نیز برخوردار است به همین دلیل امروزه و با کمک تکنولوژی‌های پیشرفته از قالب‌های پلاستیکی و پلیمری جایگزین استفاده می‌شود. این قالب‌ها دو دهه است که در ایران در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود و روزبه‌روز در حال توسعه و رواج است. البته باید توجه داشت که قالب‌های جایگزین هنوز از موسسه استاندارد و تحقیقات کشور تائیدیه دریافت نکرده و در خصوص استفاده از آن‌ها شبهاتی وجود دارد. قالب جایگزین فوم سقفی از پلیمر پلی‌اتیلن ساخته می‌شود و می‌توان به راحتی آن را در اندازه‌های مختلف برش داده و برای چندین بار استفاده کرد.
قالب‌های جایگزین یونولیت به دو گروه قالب وافل یک‌طرفه و قالب فوم لِس (لایت فرم) تقسیم می‌شوند. مهم‌ترین تفاوت این قالب‌ها نوع تیرچه‌های بتنی است به‌گونه‌ای که در قالب‌های وافل یک‌طرفه تیرچه‌های بتنی به‌صورت درجا ایجاد و بتن‌ریزی می‌شوند درحالی‌که در قالب‌های فوم لِس (لایت فرم) تیرچه‌های بتنی به صورت پیش‌ساخته به محل پروژه حمل شده و استفاده می‌شوند. در مقاله دیگری از سایت مادفوم تحت عنوان ساندویچ پانل دکوراتیو چیست؟ به معرفی و بررسی کامل ساندویچ پانل‌های دکوراتیو و کاربردهای آن‌ها پرداخته شده که مطالعه آن خالی از لطف نخواهد بود.
مزایای استفاده از قالب‌های جایگزین یونولیت
در حقیقت استفاده از هرکدام از انواع مصالح ساختمانی می‌تواند مزیت‌هایی داشته باشد و قالب‌های جایگزین یونولیت نیز از این قاعده خارج نیستند. از مهم‌ترین مزیت‌های این قالب‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- استفاده از این قالب‌ها باعث حذف هزینه تأمین بلوک یونولیت می‌شوند
- استفاده از قالب جایگزین به کاهش بار مرده ساختمان کمک کرده و در کاهش مصرف مصالح ساختمانی نقش ویژه‌ای دارد.
- برخلاف یونولیت خطر آتش‌سوزی به حداقل میزان ممکن خواهد رسید
- امکان استفاده از قالب‌ها به مراتب وجود دارد و می‌توان تا ۳۰ بار از آن‌ها استفاده کرد.
- دوستدار محیط‌زیست بوده و دارای قابل بازیافت هستند
- در کاهش هزینه‌های ساخت ساختمان مؤثر بوده و خطرات جانی و مالی را به شکل قابل‌توجهی کاهش می‌دهند.
- نیازی به روغن‌کاری ندارند و انبارداری آن‌ها ساده خواهد بود.
- امکان کاهش عرض قالب‌ها در تیرچه‌های غیراستاندارد وجود دارد و …
نکات و مراحل اجرای قالب جایگزین فوم سقفی
همان‌طور که گفته شد اجرای قالب جایگزین یونولیت کار ساده‌ای بوده و نیروهای اجرایی به راحتی می‌توانند اقدام به اجرای سقف‌ها نمایند. برای اجرای این قالب‌ها به تجهیزاتی همچون چهار تراش، قوطی فلزی، لوله داربست و جک‌های معمول سقف نیاز خواهد بوده و اجرای آن شباهت زیادی به اجرای سقف‌های تیرچه بلوک دارد. مراحل اجرای قالب‌های جایگزین یونولیت به شرح زیر هستند:
- در مرحله اول باید زیرسازی سقف انجام شود که تقریباً شبیه زیرسازی سقف‌های تیرچه بلوک است و می‌توان با استفاده از تجهیزات و لوازم ساده‌ای همچون چوب و چهار تراش، قوطی فلزی، لوله داربست و… آن را انجام داد. لازم به ذکر است سقف وافل مانند یوبوت و تیردال نیاز به تخته فرش کردن کل سقف ندارد.
- در مرحله دوم باید قالب‌های پلاستیکی بر روی شبکه زیرسازی چیده شود و در محل خود ثابت شوند. چیدمان قالب‌ها باید مطابق نقشه‌های اجرایی باشد
- در مرحله سوم نوبت به اجرای آرماتوربندی میلگرد حرارتی و تیرچه‌های میانی است به شیوه‌ای که در این مرحله ابتدا میلگرد تحتانی در جان تیرچه‌های میانی قالب‌های وافل به صورت سراسری اجرا شده و باعث کاهش پرت میلگرد و افزایش ظرفیت مقاومتی سقف می‌شود. سپس شبکه فوقانی میلگردها نیز مطابق با جزئیات ذکر شده در نقشه اجرا شده و در پایان میلگرد تحتانی و شبکه فوقانی با استفاده سنجاقی متصل می‌شوند.
- در مرحله چهارم باید با رعایت ضوابط اجرایی اقدام به بتن‌ریزی کرد. بتن‌ریزی در این قالب‌ها برخلاف سقف‌های مجوف دیگر (مانند کوبیاکس، یوبوت) به صورت دو مرحله‌ای نخواهد بود.
- در مرحله پایانی نیز می‌توان قالب‌ها را از زیر سقف باز کرد
در مقاله دیگری از سایت مادفوم تحت عنوان هزینه ساخت ویلا با ساندویچ پانل به بررسی و برآورد هزینه‌های ساخت ویلا با استفاده از ساندویچ پانل‌ها پرداخته شده و می‌تواند اطلاعات کامل و جامعی در اختیار خواننده قرار بدهد.
قیمت قالب جایگزین یونولیت
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از قالب‌های جایگزین یونولیت داشتن صرفه اقتصادی بالای آن‌ها است چرا که امکان استفاده چندین باره از آن‌ها وجود دارد. قیمت این قالب‌ها همانند قیمت یونولیت می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهایی همچون ابعاد و اندازه قالب‌ها، کیفیت ساخت قالب، برند و شرکت تولیدکننده، تعداد و حجم خریداری شده، نوع و نحوه کاربرد قالب و … باشد.
جمع‌بندی نهایی
هرچند که استفاده از فوم سقفی در صنعت ساختمان‌سازی می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد اما ایرادات و معایب یونولیت‌ها باعث شده است که امروزه از قالب‌های جایگزین یونولیت که شامل دو دسته قالب وافل یک‌طرفه و قالب فوم لِس (لایت فرم) هستند استفاده شود. این قالب‌ها از مزیت‌هایی همچون قیمت مناسب، نصب و اجرای راحت، سازگاری با محیط‌زیست، کاهش خطرات آتش‌سوزی، کاهش بار مرده ساختمان، امکان استفاده متعدد و … برخوردارند و می‌توانند در اجرای سقف‌های مختلف به کار بروند.
