با پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف صنعت ساختمان‌سازی رشد و توسعه قابل توجهی پیدا کرده و امروزه استفاده از مصالح مدرن بسیار رایج شده است که در نهایت به افزایش ایمنی ساختمان‌ها، افزایش سرعت ساخت‌وساز، کاهش هزینه‌ها، افزایش طول عمر سازه، کاهش مصرف مصالح، افزایش فضای مفید ساختمان و در نهایت کاهش مصرف انرژی‌های مختلف منجر می‌شود. بلوک‌های پلی استایرن نوعی از این مصالح مدرن هستند که می‌توانند در دیوارها، سقف و کف ساختمان‌ها استفاده شوند و مزیت‌های متعددی داشته باشند. استفاده از این بلوک‌ها همانند سایر انواع مصالح ساختمانی نیازمند رعایت و توجه به نکات ایمنی مختلفی است که در ادامه مطلب به بررسی دقیق آنها پرداخته می‌شود.
بلوک پلی استایرن چیست و چه مزایایی دارند؟
بلوک پلی استایرن (polystyrene block) در حقیقت یک بلوک پلیمری است که از نوعی ماده پتروشیمی به نام استایرن مونومر تولید می‌شود. این بلوک‌ها می‌توانند در دانسیته‌های مختلفی وجود داشته باشند و در ده‌ها صنعتی مختلف کاربرد داشته باشند. از مهم‌ترین ویژگی‌های این بلوک‌ها که باعث کاربردهای متعدد آنها شده است می‌توان به مواردی همچون مقاومت در برابر رطوبت، وزن کم، طول عمر بالا، قابلیت بازیافت و … اشاره کرد. این بلوک‌ها می‌توانند وزن کلی ساختمان را به شکل چشمگیری کاهش بدهد چرا که کمتر از یک‌پنجم بلوک‌های سیمانی وزن دارند. از مهم‌ترین مزیت‌های بلوک‌های پلی استایرن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این بلوک‌ها می‌توانند در سقف تیرچه یونولیت و تیرچه کرومیت استفاده شده و مصرف مصالحی همچون بتن، تیرچه، فولاد و … را کاهش بدهند.
- قیمت این بلوک‌ها در مقایسه با مصالح سنتی و قدیمی مناسب‌تر و به‌صرفه‌تر است.
- حمل‌ونقل و نصب این بلوک‌ها بسیار ساده است.
- خطرات ناشی از سقوط مصالح و … در صورت استفاده از این بلوک‌ها بسیار کمتر خواهد شد.
- به‌صرفه جویی در مصرف انرژی‌های مختلف کمک می‌کنند.
- قابلیت تغییر سایز دارند و به افزایش ایمنی ساختمان کمک می‌کنند.
مهم‌ترین نکات در مورد بلوک‌های پلی استایرن
همانطور که گفته شد بلوک‌های پلی استایرن به واسطه داشتن ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فرد خود می‌توانند به عنوان فوم سقفی در سقف‌ها، دیوارها و حتی کف ساختمان‌ها مورد استفاده قرار بگیرند هرچند که پلی استایرن در قالب‌های دیگر می‌تواند در ده‌ها صنعت مختلف جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. برای استفاده از بلوک‌های پلی استایرن لازم است که به نکات و مواد مختلفی توجه داشته که مهم‌ترین آنها به شرح زیر هستند:
بلوک‌های پلی استایرن باید کند سوز باشند
در حقیقت بلوک‌های پلی استایرن از نظر میزان مقاومت در برابر آتش به دسته قابل اشتعال و کندسوز تقسیم می‌شوند و بر اساس قوانین و استانداردهای ساختمان‌سازی استفاده از بلوک‌های پلی استایرن قابل اشتعال ممنوع است. البته باید توجه داشت که بلوک‌های کندسوز نیز می‌توانند اشتعال پیدا کنند به همین دلیل حتماً باید به‌گونه‌ای استفاده شوند که در معرض نور مستقیم خورشید و حرارت قرار نداشته باشند. در زمان استفاده از این بلوک‌ها باید حداقل یک لایه ۱.۵ سانتی‌متر از اندود گچ یا پوشش‌های پایه گچی بر روی آنها کشیده شود تا خطر ایجاد حریق کاهش پیدا کند.
نگهداری به دور از مواد قابل اشتعال
بلوک‌های پلی استایرن حتماً باید در محیط‌هایی به دور از انواع رنگ‌ها، حلال‌ها و زباله‌های قابل اشتعال نگهداری شوند و بهتر است که این مواد تا زمان نصب دور از محل عملیات ساختمان‌سازی قرار داشته باشند تا هر گونه خطرات احتمالی آتش‌سوزی کاهش پیدا کند.
استفاده از بلوک‌های استاندارد
امروزه برندها و شرکت‌های متعددی در زمینه تولید انواع بلوک‌های پلی استایرن فعالیت دارند و به همین دلیل امکان بی‌کیفیت بودن بلوک‌ها نیز وجود دارد. استفاده از بلوک‌های با مقاومت کم ممکن است باعث شکست بلوک در حین اجرا و ایجاد خطرات جانی شود به همین دلیل بلوک‌ها باید از نظر دانسیته، اندازه و ابعاد کاملاً استاندارد باشند.
توجه به ظاهر و ساختار بلوک‌ها
کیفیت پخت و تولید بلوک‌ها را می‌توان از روی ظاهر و ساختار آنها به راحتی تشخیص داد و به هیچ عنوان نباید از بلوک‌هایی با ظاهر و ساختار نامنظم و غیر یکپارچه استفاده کرد چرا که بی‌نظمی دانه‌های پلی استایرن نشان از عدم کیفیت و استحکام آن خواهد داشت.
توجه به استانداردها
توصیه می‌شود در زمان خرید بلوک‌های پلی استایرن حتماً به گواهی استاندارد و گواهینامه فنی مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن توجه ویژه‌ای شود و از خرید محصولات غیر استاندارد خودداری شود. در حقیقت نداشتن نشان استاندارد به معنی عدم تائید آزمایش‌ها و تست‌های علمی است و می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند.
نکات مهم در اجرا و استفاده از بلوک‌های پلی استایرن
برای استفاده، نصب و اجرای بلوک‌های یونولیتی حتماً باید نکات دیگری علاوه بر نکات گفته شده رعایت شود که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- بلوک سقفی بلوک پلی استایرن در دمای ۹۵ درجه سانتی گراد به سرعت جمع می‌شود و نباید از اتصال مستقیم یا پوشش به بلوک پلی استایرن به تنهایی و بدون استفاده از اتصالات مکانیکی استفاده کرد و حتماً باید از اتصالات مکانیکی مهار شده به تیرها تیرچه‌ها استفاده شود.
- با توجه به آن که دیوارهای بین واحدهای مستقل هر ساختمان باید مطابق آیین‌نامه‌های مربوط از مقاومت مناسبی در برابر آتش برخوردار باشند، این دیوارها باید از لایه بلوک‌های پلی استایرن عبور کرده و تا زیر سقف سازه‌ای امتداد پیدا کنند و بلوک‌های پلی استایرن در این قسمت بین دو فضای مجاور پیوستگی نداشته باشند چرا که آتش‌سوزی در یک واحد می‌تواند به سرعت به واحدهای دیگر انتقال یابد.
- عرض لبه نشیمن مناسب برای بلوک‌های پلی استایرن در محل قاعده ۲-۲۷ و ۲+۲۷ میلی‌متر است و این باعث می‌شود عرض مؤثر آن کاهش بیابد و برای جبران آن باید عرض فندوله تیرچه در هنگام ساخت حداقل برابر ۱۴ سانتی‌متر در نظر گرفته شود.
- در زمان اجرای سقف سبک پلی استایرن باید پخی در دو لبه فوقانی به ارتفاع و قاعده ۵ سانتی‌متر رعایت شود تا بتن به راحتی به داخل تیرچه‌ها نفوذ کند.
- تعیین طول بلوک‌ها و تقسیم‌بندی آنها روی پلان سقف‌ها باید به نحوی باشد که حداقل طول برش خورده ۳۰ سانتی‌متر محدود شود.
- تمامی نکات ایمنی و نکات استاندارد گفته شده باید توسط مراجع قانونی رعایت شود تا هیچ خطر جانی و مالی در ساختمان‌ها مشاهده نشود.
جمع‌بندی نهایی
بلوک‌های پلی استایرن به عنوان یکی از مصالح مدرن به دلیل ویژگی‌هایی همچون وزن کم، قیمت مناسب، حمل‌ونقل ساده، مقاومت بالا در برابر فشار، ضربه، رطوبت، قابلیت بازیافت، طول عمر بالا و … در ساختمان‌سازی کاربردهای متعددی دارند اما برای استفاده از آنها لازم است که به نکات ایمنی و استانداردها توجه ویژه‌ای شود تا از بروز خطرات و آسیب‌های احتمالی جانی و مالی جلوگیری شود.
