استفاده از انرژی‌های فسیلی در سال‌های اخیر بسیار گسترش پیدا کرده. همین موضوع باعث می‌شود که نگرانی‌های زیادی در مورد کاهش و کمبود این منابع در سال‌های آینده به وجود بیاید. عایق‌بندی ساختمان‌ها امروزه اهمیت بسیار زیادی دارد و ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و … بر اساس استانداردهای جهانی و در جهت مصرف کمتر انواع انرژی‌ها ساخته می‌شوند. امروزه انواع عایق ساختمانی از نظر رطوبت، حرارت و صوت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
عایق‌بندی ساختمان‌ها، نقش ویژه‌ای در قیمت گذاری آنها دارند. چرا که می‌توانند در کاهش مصرف انرژی‌ها و افزایش رفاه و آسایش افراد تاثیر بسیار زیادی داشته باشند. خوشبختانه امروزه انواع مختلفی از عایق‌های ساختمانی در دسترس هستند. هر کدام از این عایق‌ها، دارای ویژگی‌ها، قابلیت‌ها، مزایا و معایب خاص خود هستند و می‌توانند در محیط‌های مختلفی به کار برده شوند. در ادامه مطلب به سوال عایق ساختمان چیست پاسخ می‌دهیم و به بررسی انواع عایق‌های ساختمان و رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین آنها می‌پردازیم.
عایق ساختمان چیست؟
عایق به مواد، فرایند یا ابزاری اطلاق می شود که می‌تواند یک سطح خاص را ایزوله کند. این ایزوله کردن می‌تواند در برابر هر عاملی از جمله نم، صدا، حرارت، مواد شیمیایی و … باشد. همانطور که گفته شد امروزه انواع عایق ساختمان سازی با هدف خاصی تولید و استفاده می‌شود. هر کدام، کاربردهای متعددی در صرفه‌جویی در هزینه‌ها دارند.
انواع عایق ساختمانی
به صورت کلی هر ماده و مصالحی در ساختمان‌سازی استفاده شود، به گونه‌ای که بتواند در برابر عواملی همچون سر و صدا، حرارت، آب و رطوبت، مواد شیمیایی، حشرات و … مقاومت بالایی از خود نشان دهد و در کاهش هزینه‌ها موثر باشد، می‌تواند به عنوان عایق شناخته شود. در کل ۴ نوع عایق در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود که شامل عایق های صوتی، عایق های رطوبتی، عایق های حرارتی و عایق آتش می باشند.
عایق های صوتی
انواع عایق صوتی به نوعی از عایق‌ها گفته می‌شود که به منظور کاهش انتقال صوت از محیطی به محیط دیگر استفاده می‌شود. در ساختمان‌ها دو نوع مکانیسم انتقال صدا وجود دارد که به شرح زیر می‌باشند:
- ضربه (Impact): در این مکانیسم آلودگی صوتی از داخل اجزای ساختمان منتقل می‌شود که عبارت‌اند از صدای قدم زدن افراد، ضربات به دیوارهای مجاور، بسته شدن در و …
- هوابرد (Airborne): در این مکانیسم، آلودگی صوتی مستقیما از طریق هوا انتقال میابد مانند صدای ماشین های خیابان، سیستم های تهویه و …
عایق های رطوبتی
وجود رطوبت در ساختمان باعث می شود که به مرور زمان بخش های مختلف ساختمان دچار پوسیدگی و فرسودگی شود. رطوبت و نم می تواند باعث کاهش عمر مفید ساختمان و مصالح آن شود و به لوازم داخل ساختمان ها آسیب وارد کند. به همین دلیل استفاده از انواع عایق رطوبتی می تواند اهمیت بسیار زیادی داشته باشد. عایق های رطوبتی نیز انواع مختلفی دارند که هر کدام می توانند در بخش های مختلف از ساختمان به کار بروند.
عایق های حرارتی
عایق های حرارتی مصالحی هستند که دارای مقاومت حرارتی بالا باشند به طوری که جریان حرارت را کاهش دهند. این مصالح اگر به درستی در پوسته خارجی ساختمان اجرا شوند، می توانند صرفه جویی انرژی قابل ملاحظه ای را در طول عمر مفید ساختمان تضمین کنند. گرما همیشه از منابعی با دمای بالاتر به سیستم های با دمای کمتر منتقل می شوند و این می تواند در ساختمان های بدون عایق باعث مصرف انرژی بسیار زیادی شود. استفاده از انواع عایق حرارتی باعث می شود نرخ این انتقال دما کاهش پیدا کند.
عایق های آتش
همانطور که از نام آن پیداست عایق آتش به نوعی از عایق های ساختمانی گفته می شود که می تواند در برابر آتش و حرارت مقاومت بسیار بالایی داشته باشد و از سرایت آتش به بخش های دیگر ساختمان جلوگیری می کند.
بهترین عایق ساختمان
همانطور که گفته شد امروزه از انواع عایق ساختمان ها در جهت کاهش مصرف انرژی ها و افزایش رفاه افراد استفاده می شود که هر کدام دارای کاربردها و قابلیت های متعددی هستند. از جمله پر مصرف ترین عایق ساختمان می توان موارد زیر را عنوان نمود:
عایق یونولیت
عایق یونولیت (Jonulite) را می توان از پرمصرف ترین، رایج ترین و بهترین عایق ساختمان دانست که از ویژگی ها و قابلیت های متعدد و منحصر به فردی برخوردار است. این عایق که در کشور ایران با نام های مختلفی از جمله پلاستوفوم، یونولیت و آکاسیف شناخته می شود. نام اصلی این عایق پلی استیرن انبساطی یا EPS است و در آمریکا با نام استایروفوم (Styrofoam) نیز شناخته می شود. یونولیت ماده ای سبک و متخلخل است. به علت خواص فیزیکی و مکانیکی یونولیت، این ماده می تواند هم به عنوان عایق صدا، هم عایق حرارت و هم عایق رطوبت مورد استفاده قرار بگیرد.
عایق پشم سنگ
پشم سنگ یکی از بهترین عایق های حرارتی است که می تواند تا ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد دما را تحمل کند و از نوعی سنگ آتشفشانی ساخته می شود. این عایق بیشتر در صنعت نفت و گاز، پالایشگاه ها و … کاربرد دارد. این عایق علاوه بر مقاومت عالی در برابر آتش و حرارت می تواند از بهترین عایق ساختمان در برابر صوت باشد. عایق پشم سنگ در طرح های مختلف تخته ای، لحافی، پتویی و … وجود دارد و در بخش های مختلف ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد هرچند ممکن است باعث ایجاد حساسیت های پوستی و تنفسی شود.
عایق قیر و گونی
عایق قیر یا قیر و گونی از جمله رایج ترین، قدیمی ترین و پر مصرف ترین و بهترین عایق ساختمان است که در قسمت های مختلفی از ساختمان مانند پشت بام، کف، آشپزخانه، حمام و … استفاده می شود. این عایق به عنوان یک عایق رطوبتی عالی شناخته می شود. قیر عمری طولانی دارد و با داشتن انعطاف بالا می تواند در شرایط آب و هوایی مختلف به کار برود.
عایق فوم شانه تخم مرغی
یکی از بهترین عایق های صوتی که در ساختمان ها استفاده می شود عایق فوم شانه تخم مرغی بوده که بیشتر در محل هایی همچون استودیوها و … به کار می رود. این عایق ها از وزن مناسبی برخوردار هستند و طول عمر بالایی دارند. عایق های ساختمان فوم شانه تخم مرغی در کنار مقاومت در برابر سر و صدا، می توانند در برابر انتقال حرارت نیز مقاومت زیادی داشته باشند.
عایق ساختمان پلی ایزوسیانات (PIR)
عایق PIR از جمله بهترین انواع عایق ساختمان است که استحکام بسیار بالایی دارد و می تواند در بخش های مختلف ساختمان های مسکونی، تجاری، اداری، تجهیزات و تاسیسات پتروشیمی، گاز و فرایندهای صنعتی و … کاربرد داشته باشد. این عایق می تواند به عنوان عایق های صوتی، حرارتی و رطوبتی استفاده شوند.
عایق ساختمان فوم پلی استایرن (XPS)
فوم XPS عایقی است که از پلی استایرن اکسترود شده ساخته می شود و از ویژگی های خاص و ویژه ای برخوردار است. این عایق می تواند کاربردهای متعددی داشته باشد و در بخش های مختلفی از ساختمان ها مانند دیوار فونداسیون، دیوارهای دوجداره، سقف، کف، نمای ساختمان و … به کار برود. مهم ترین و بارزترین ویژگی عایق حرارتی XPS مقاومت فشاری یکنواخت آن در تمامی سطوح است. این عایق می تواند یکی از بهترین عایق های رطوبتی باشد و برابر نفوذ آب و رطوبت مقاومت بالایی دارد.
عایق xps همچنین می تواند به عنوان عایق صوت و حرارت استفاده شود. این عایق کاملا با محیط زیست سازگار است و قابلیت بازیافت دارد و هیچ حساسیتی برای افراد ایجاد نمی کند. به صورت کلی عایق XPS یکی عایق چند منظوره است و طول عمر بسیار بالایی دارد و می تواند در هزینه های ساختمان ها صرفه جویی کند.
عایق های ایزوپل
ایزوپل یکی از بهترین عایق ساختمان است که می تواند مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت و نفوذ مایعات داشته باشد. این عایق از یک سطح کاملا پوشیده و یک دست برخوردار است و این باعث می شود نفوذناپذیر باشد. هم چنین بر پایه آب ساخته شده و یک محصول پلیمری کاربردی برای قسمت های مختلف ساختمان است. عایق ایزوپل چسبندگی بالایی دارد و به راحتی می توان آن را بر پشت بام، دیوار و … نصب کرد.
عایق ساختمان پشم شیشه
پشم شیشه به عنوان یکی از قدیمی ترین عایق های ساختمان شناخته می شود که می تواند هم به عنوان عایق صوتی و هم به عنوان عایق حرارتی مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین پشم شیشه مقاومت بالایی در برابر آتش دارد و برای پوشش انواع بخش های مختلف ساختمان از جمله سقف، دیوار، لوله و … استفاده می شود. پشم شیشه به خوبی می تواند از ورود و خروج صدا نیز جلوگیری کند هرچند که در برابر نم و رطوبت مقاومت خوبی ندارد و قارچ و باکتری به راحتی در آن رشد می کنند. همچنین این عایق ممکن است باعث ایجاد حساسیت در افراد شود و در هنگام نصب آن باید از دستکش و ماسک استفاده شود.
عایق ساختمان آرت فلکس
یکی دیگر از بهترین عایق های رطوبتی ساختمان که از وزن و حجم بسیار کمی برخوردار است و کاربردهای متعددی دارد آرت فلکس است که می تواند در قسمت های مختلف ساختمان به کار برود. این عایق به عنوان عایق رطوبتی شناخته می شود در برابر حرارت و سر و صدا نمی تواند مقاومت بالایی داشته باشد.
عایق رنگ نانو
یکی دیگر از انواع عایق ساختمان که در سال های اخیر مورد استقبال ویژه ای قرار گرفته است رنگ نانو است که مقاومتی عالی در برابر حرارت دارد که به دلیل تکنولوژی نانو ساخت آن است. این عایق همچنین طول عمر بالایی دارد و همانند سایر رنگ های عادی استفاده می شود. در اصل این رنگ ها عایق رطوبتی هستند اما می توانند در برابر تابش نور خورشید و تغییرات آب و هوایی نیز مقاومت بسیار خوبی داشته باشند. این عایق ها از نظر قیمت نیز می توانند به صرفه باشند و در کاهش هزینه ها موثر باشند.
عایق سفید بام
عایق سفید بام نیز از جمله عایق های پر مصرف ساختمانی است که با هدف ممانعت از انتقال رطوبت و حرارت مورد استفاده قرار می گیرد. این عایق به خوبی می تواند نور خورشید را منعکس کند و از گرم شدن سطح جلوگیری می کند. همچنین باعث افزایش طول عمر ساختمان می شود و در برابر تغییرات آب و هوایی مقاومت خوبی از خود نشان می دهد. این عایق امروزه به عنوان یک جایگزین برای ایزوگام و قیرگونی شناخته می شود که در بخش های مختلف ساختمان ها به کار می رود.
عایق ساختمانی رزین ملامین
عایق رزین ملامین با داشتن چگالی بسیار کم عدم داشتن CFC می تواند انعطاف پذیری بسیار بالایی داشته باشد و به عنوان یک عایق صوتی و حرارتی عالی مورد استفاده قرار می گیرد. این عایق نیز می تواند طول عمر بالایی داشته باشد و به کاهش هزینه های ساختمان ها کمک کند.
عایق فوم پلی اورتان
پلی اورتان در حقیقت یک ماده شیمیایی پوششی است که بر روی سطوح مختلف اجرا می شود. این عایق از ابتدا به شکل کف بوده اما بعد از چند دقیقه به جسمی سخت و سفت تبدیل می شود که می تواند مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت، سر و صدا، حرارت، مواد شیمیایی و … داشته باشد. پلی اورتان از جمله عایق های ساختمان است که انعطاف پذیری بسیار بالایی دارد و می تواند در برابر نفوذ هر عامل بیرونی مقاومت بی نظیری از خود نشان دهد.
انواع عایق ساختمانی ایزوگام
ایزوگام از جمله عایق های از پیش ساخته ساختمانی است که کاربردهای متعددی دارد. این عایق به صورت رولی تهیه می شود و با استفاده از چسب های مختلف به سطوح قسمت های مختلف ساختمان ها از جمله سقف و دیوار چسبانده می شود. این عایق دارای انعطاف پذیری بالایی است و بیش از ۱۰ سال عمر مفید دارد و برابر تغییرات آب و هوایی مقاومت بالایی از خودش نشان می دهد. عایق ایزوگام اگرچه به عنوان عایق رطوبتی شناخته می شود اما می تواند به عنوان عایق صوتی و حرارتی نیز عملکرد مناسبی داشته باشد. این نوع عایق در انواع مختلفی وجود دارد که هر کدام می تواند برای مناطق مختلف کاربرد داشته باشند.
عایق فوم الاستومری
عایق فوم الاستومری از دیگر عایق های ساختمانی است که می تواند به عنوان پوشش حرارتی، رطوبتی و صوتی مورد استفاده قرار بگیرد. این عایق دارای خواص ارتجاعی و انعطاف پذیری بالایی است و از ماده ای به نام نیتریل فوم ساخته شده است. این عایق برای سوله ها، بویلرها، مخزن ها و … کاربرد زیادی دارد. این عایق به خوبی می تواند در برابر آب، حرارت و سر و صدا مقاومت کند و دچار خوردگی نمی شود.
عایق فوم الاستومری دارای وزن بسیار کمی است و می تواند تغییرات دمایی مختلفی را نیز تحمل کند و امکان رشد قارچ و باکتری در آن وجود ندارد. این عایق از قیمت بالایی برخوردار است اما نیازی به پوشش ثانویه ندارد و در اشکال و طرح های مختلفی در دسترس هستند. همچنین از مهم ترین ویژگی های این عایق قابلیت رنگ پذیری آن است که در ساختمان ها می تواند بسیار مفید و کاربردی باشد.
- پشم سرباره، فوم ریباند یا rebond foam، عایق ایزوهم، فوم سایلنت، عایق بتن، عایق سیمان، عایق های پلاستیکی، عایق های فایبرگلاس، عایق رطوبتی ماستیک و درزبند، عایق قطران، عایق ساختمانی پرلیت، عایق شیشه اسفنجی حرارتی، عایق تخته های فیبری، عایق امولسیون قیر (قیر آبه)، عایق رطوبتی تیشو، پرایمرها، عایق سیلرها و … از دیگر عایق های ساختمان هستند که هر کدام می توانند کاربردها و قابلیت های متعددی داشته باشند و در برابر عواملی همچون آتش، حرارت، آب، رطوبت و سر و صدا مقاومت بالایی داشته باشند و در کاهش هزینه های ساختمان و مصرف انرژی ها نقش ویژه ای داشته باشند.
مهم ترین ویژگی های عایق یونولیتی
عایق ورق یونولیت امروزه به عنوان یکی از بهترین عایق های ساختمان شناخته می شود چرا که کاربردهای متعددی دارند و می توانند همزمان به عنوان عایق رطوبت، حرارت و صدا استفاده شوند. از مهم ترین ویژگی های این عایق می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عایق یونولیتی دارای وزن بسیار کمتری نسبت به سیمان و سفال است و می تواند وزن ساختمان را به صورت قابل توجهی کاهش دهد و در نهایت باعث مقاومت بیشتر آن در برابر زلزله باشد.
- این نوع عایق دارای ضریب انتقال حرارت بسیار کمی هستند و می توانند مقاومت بسیار خوبی در برابر حرارت داشته باشند.
- این عایق ها دارای ضریب نفوذپذیری بسیار پایینی هستند و می توانند مقاومت بسیار زیادی در برابر رطوبت و نم داشته باشند. این عایق به هیچ عنوان متورم نمی شود و میزان جذب آب در آن صفر است.
- با توجه به آنکه این عایق دارای تراکم بسیار بالایی است میزان نفوذپذیری صوتی بسیار کمی دارد و یک عایق صوتی عالی است.
- با توجه به وزن کم و اندازه های مناسب حمل و نقل بسیار راحتی دارند و نصب آنها نیز در مقایسه با عایق های سیمانی و سفالی بسیار ساده تر است.
- هرچند که این عایق از نظر قیمت از عایق های سفال و سیمانی گران تر هستند اما با توجه به آنکه در مصرف بسیاری از مصالح، هزینه ها و انرژی های صرفه جویی می کنند می توان گفت قیمت نهایی آن بسیار به صرفه تر است.
