یونولیت یکی از مواد پلیمری کاربردی است که به واسطه وزن کم، قیمت مناسب، مقاومت در برابر رطوبت و حرارت، قابلیت بازیافت و … کاربردهای متعددی در صنایع ساختمان‌سازی، بسته‌بندی، خودروسازی، غذا و دارو، پزشکی، لوازم خانگی و … دارد. استفاده‌های متعددی این ماده پلیمری باعث می‌شود که استانداردهای مختلف برای تولید و استفاده آن وجود داشته باشد. در حقیقت یونولیت باید از نظر تولید، ذخیره و نگهداری، نصب و مصرف استانداردهای متعددی را پاس کند. در ادامه مطلب به بررسی استانداردهای تولید یونولیت و اهمیت آن‌ها پرداخته می‌شود.
یونولیت وویژگی‌های آن
یونولیت یا Jonulite ماده‌ای پلیمری متخلخل، سفید رنگ و سبک وزن است که از نوع پلاستیک تهیه شده از استایرن مونومر ساخته می‌شود و بیشتر از ۹۰ درصد حجم آن از هوا می‌باشد. این ماده اولین بار توسط فردی به نام ادوارد سیمون در سال ۱۸۳۹ کشف شد و امروزه با نام‌هایی همچون پلاستوفوم، آکاسیف، پلی استایرن انبساطی و … نیز شناخته می‌شود. یونولیت‌ها انواع مختلفی همچون فوم سقفی، یونولیت دیواری، یونولیت فشرده، یونولیت تزریقی، یونولیت فوق فشرده، یونولیت بسته‌بندی و … دارند و مهم‌ترین ویژگی‌های آن‌ها به شرح زیر می‌باشند:
- یونولیت‌ها وزن بسیار کمی دارند
- در برابر رطوبت، حرارت، خوردگی و پوسیدگی مقاومت بالایی دارد
- این ماده در برابر مواد شیمیایی مقاومت بالایی دارد
- دارای قیمت مناسبی بوده و در برابر فشار و ضربه و … مقاومت خوبی دارد
- قابلیت لمینیت شدن با استفاده از رزین اپوکسی و …
ارزش و اهمیت استانداردهای تولید یونولیت
یونولیت به عنوان یک ماده پلیمری می‌تواند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و واکنش‌های فیزیکی و شیمیایی مختلفی در برابر عوامل بیرونی داشته باشد و از آنجایی که یک ماده کاربردی و پر مصرف در صنایع مختلف است باید به تمام جزئیات تولید و مصرف آن توجه داشت. در حقیقت رعایت استانداردهای تولید یونولیت می‌تواند موجب افزایش کیفیت و راندمان آن شده و از بروز آسیب و خطرات جانی، مالی و زیست محیطی مختلف ممانعت نماید.
مهم‌ترین استانداردهای یونولیت
یونولیت به صورت کلی در ۳ مرحله اصلی مرحله پیش انبساط، مرحله تثبیت و مرحله شکل دهی تولید می‌شود و لازم است استانداردهای مختلفی برای این کار رعایت شود. استانداردهای یونولیت از زمان تهیه مواد اولیه باید مورد توجه قرار بگیرد. از جمله اصلی‌ترین استانداردهای تولید این ماده می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
استاندارد مواد اولیه SRM 1453
یکی از اصلی‌ترین استانداردهای تولید یونولیت، استاندارد مواد اولیه است (SRM) که به صورت اختصاری با علامت NIST نشان داده می‌شود. این استاندارد به بررسی مواد اولیه، فرآیندها و آزمون‌ها و همچنین معادلات و ملزومات تولید یونولیت می‌پردازد. استاندارد SRM 1453 مرجعی معتبر برای تولیدکننده‌ها، محاسبات و آزمون‌های کنترل کیفیت است. در استاندارد SRM 1453 ویژگی‌ها و پارامترهایی همچون خواص حرارتی پلی استایرن و ورق یونولیت، محدوده دمایی حرارتی تولید یونولیت، دانسیته مواد اولیه یونولیت، نحوه ذخیره و … ارزیابی می‌شوند.
- بر اساس این استاندارد خواص حرارتی تولید یونولیت با موادی همچون شیشه، سیلیکا و … مقایسه می‌شود و دمای تولید آن بین ۲۸۰ درجه تا ۳۴۰ درجه کلوین در نظر گرفته می‌شود.
استاندارد و الزامات مکانیکی
از دیگر استانداردهایی که در زمان تولید انواع یونولیت‌ها باید در نظر گرفت می‌توان به استانداردهای مکانیکی محصول اشاره کرد. بر اساس استانداردهای ISO (International Organization for Standardization) که شامل استانداردهای ISO 1183 و ISO 527 هستند یونولیت‌ها باید توان تحمل فشار، ضربه و تنش‌های مختلف را داشته باشند. به عنوان نمونه برای فوم سقفی حداقل میزان مقاومت در برابر بارهای حین اجرا باید ۲۰۰ کیلوگرم به ازای هر ۳۰ سانتی‌متر باشد.
استاندارد حریق
الزامات ایمنی یونولیت در برابر آتش‌سوزی نیز اهمیت بالایی دارد و باید بر اساس استانداردهای مختلفی بررسی شوند. به صورت کلی مواد اولیه مورد استفاده در تولید انواع یونولیت‌ها حتماً باید بر اساس استانداردهای معتبر در یکی از گروه‌های D مطابق با استاندارد EN13501-1، گروه B1 مطابق با استاندارد DIN 4102، تیپ A مطابق با استاندارد BS 3837-1 و گروه A مطابق با استاندارد ASTM E84 قرار داشته باشند تا بتوانند در برابر حریق مقاومت مناسبی داشته باشند.
از مهم‌ترین استانداردهای مربوط به ایمنی یونولیت در برابر آتش استاندارد UL94 است که رفتار مواد تشکیل دهنده یونولیت در برابر اشتعال‌پذیری را کنترل می‌کند.
استاندارد کنترل کیفیت
تعدادی از استانداردها نیازی به مکتوب شدن ندارند چرا که به ظاهر و ساختار محصول نهایی مربوط خواهند بود. از نظر ظاهر و ساختار، یونولیت‌های تولید شده باید عاری از هرگونه ناصافی، ناهمواری، شکستگی، خوردگی، سوختگی و … در سطح و قسمت‌های مختلف باشند تا عملکرد و راندمان مطلوبی داشته باشند.
استاندارد ملی ایران
طبیعتاً هر کشوری استانداردهای منحصربه‌فردی برای محصولات دارد و هر محصول را از نظر فاکتورهای مختلفی ارزیابی می‌کند. استاندارد ملی ۱۱۱۲ ایران از جمله استانداردهای تولید یونولیت است که به بررسی مشخصات فنی و الزامات کیفیتی محصول خواهد پرداخت. بر اساس این استاندارد هر کدام از انواع یونولیت‌های سقفی، دیواری، بسته‌بندی و … می‌بایست دارای یک وزن و چگالی خاص و ابعاد و اندازه‌های مشخص باشند.
علاوه بر استانداردهای عنوان شده لازم است که در تولید یونولیت‌ها به استاندارد های مربوط به مواد شیمیایی و محیط زیست نیز پرداخته شود و هر گونه تاثیرات زیست محیطی یونولیت ارزیابی و بررسی گردد.
قیمت یونولیت استاندارد
استاندارد یا غیر استاندارد بودن یونولیت می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در قیمت نهایی آن داشته باشد. هر چند که استفاده از یونولیت‌های غیر استاندارد در هیچ پروژه و صنعتی قانونی و اصولی نیست اما تعدادی از تولیدکننده‌ها محصولات غیر استاندارد متعددی تولید می‌کنند. به صورت کلی قیمت یونولیت‌های استاندارد می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهایی همچون نوع یونولیت، نوع و کیفیت مواد اولیه، برند و شرکت تولید کننده، مشخصات فنی، فیزیکی و شیمیایی یونولیت، نرخ ارز و نوسانات آن، میزان عرضه و تقاضا، مدت‌زمان گارانتی، حجم و مقدار یونولیت، هزینه‌های تولید و… اشاره کرد.
جمع‌بندی نهایی
یونولیت‌ها از جمله مواد پلیمری پرکاربردی هستند که ویژگی‌ها و قابلیت‌های متعددی داشته و در صنایع مختلفی استفاده می‌شوند. از جمله استانداردهای مهم در تولید این مواد می‌توان به مواردی همچون استاندارد ملی ایران، استاندارد های بین‌المللی، استانداردهای ایمنی، استانداردهای عایق حرارتی و استانداردهای کنترل کیفیت اشاره کرد که ویژگی‌ها و مشخصات مختلف یونولیت را بررسی و ارزیابی می‌کنند.
