عایق رطوبتی کف ساختمان

نم و رطوبت می‌توانند در بلند مدت خسارت‌ها و آسیب‌های متعددی به مصالح ساختمانی وارد کرده و باعث کاهش ایمنی و طول عمر ساختمان شوند به همین دلیل عایق‌بندی بخش‌های مختلفی ساختمان مانند کف، سقف و … از مهم‌ترین مراحل ساخت ساختمان است. عایق رطوبتی کف ساختمان خصوصاً در ساختمان‌های چند طبقه می‌تواند اهمیت و ارزش بسیار زیادی داشته باشد و امروزه از مواد و روش‌های متعددی برای آن استفاده می‌شود. عایق‌کاری رطوبتی علاوه بر افزایش امنیت و طول عمر ساختمان باعث می‌شود که در مصرف انرژی‌ها صرفه‌جویی شود. در ادامه مطلب به بررسی اهمیت و ارزش عایق رطوبتی کف ساختمان و معرفی بهترین عایق‌های ساختمانی پرداخته خواهد شد.

اهمیت عایق‌بندی کف ساختمان

 همان‌طور که گفته شد رطوبت می‌تواند بزرگ‌ترین دشمن مصالح ساختمان خصوصاً فلزات، چوب و … باشد به همین دلیل حتماً باید از ورود آن به داخل ساختمان جلوگیری شود. رطوبت می‌تواند در بلند خسارت‌های جبران‌ناپذیری به ساختمان وارد کرده و باعث هزینه‌های بسیار زیادی شود. خوشبختانه با پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف امروزه می‌توان از انواع عایق صوتی، رطوبتی و حرارتی در ساختمان استفاده کرد.

جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل ساختمان

به صورت کلی برای جلوگیری از ورود نم و رطوبت به داخل ساختمان ها از دو روش استفاده می شود که شامل زهکشی و عایق رطوبتی است. زهکشی ساختمان می تواند در چند روش مختلف شامل زهکشی لبه ای، زهکشی سفره ای و زهکشی صفحه ای انجام شود. عایق رطوبتی نیز می تواند در دو روش اجرا شود که به شرح زیر می باشند:

• عایق رطوبتی گرم اجرا مانند ایزوگام و قیرگونی که برای چسباندن آنها به محل مورد نظر از حرارت استفاده می شود
• عایق رطوبتی سرد اجرا مانند عایق رطوبتی MCI و عایق رطوبتی RCI که فقط با استفاده از مخلوط کردن جز پودری و مایع می تواند اجرا شود.

ضرورت استفاده از عایق های رطوبتی

نفوذ رطوبت به بخش های مختلف ساختمان موجب خسارت های مختلفی می شود که می تواند جبران ناپذیر باشد. بعضی از اوقات بر روی سنگ ها و آجرها مواد ضد رطوبت کشیده می شود و یا داخل مصالح ساختمان ملات عایق اضافه می شود. در بسیاری از موارد استفاده از عایق های قیری و پلیمری بهترین گزینه برای عایق رطوبتی ساختمان است. عایق کاری کف ساختمان خصوصا در بخش های مختلفی همچون حمام، سرویس بهداشتی و آشپزخانه اهمیت بسیار زیادی دارد و به افزایش عمر سازه کمک زیادی می کند.

انواع بهترین عایق رطوبتی کف ساختمان

همانطور که گفته شد رایج ترین نوع عایق ها در ایران با توجه به شرایط جغرافیایی و محیطی قیر و گونی بوده است اما امروزه پیشرفت تکنولوژی ها و علوم مختلف باعث شده است که مواد مختلفی به عنوان عایق رطوبتی مورد استفاده قرار بگیرد. هر کدام از عایق های رطوبتی دارای ویژگی ها و قابلیت های منحصر به فردی هستند که می توانند برای مکان های مختلفی به کار برده شوند. از جمله مهم ترین عایق های رطوبتی که می توانند در کف ساختمان ها به کار برده شوند می توان به موارد زیر اشاره نمود:

عایق رطوبتی یونولیت

عایق یونولیت یک ماده پلاستیکی سفید است که از دانه‌های جامد پلی‌استیرن تولید می‌شود. مواد تشکیل دهنده یونولیت بدین صورت هستند: استیرن (تشکیل‌دهنده ساختار سلولی) و پنتان (عامل دمنده). هردوی استیرن و پنتان ترکیبات هیدروکربنی هستند و به عنوان محصولات جانبی نفت و گاز طبیعی به دست می‌آیند.

جنس یونولیت بیش از ۹۵٪ هوا و فقط در حدود ۵٪ پلاستیک است. ذرات پلاستیکی جامد یونولیت از استایرن مونومر ساخته می شوند. یونولیت به طور معمول یک ترموپلاستیک جامد در دمای اتاق است که می تواند در دمای بالاتر ذوب شود و برای کاربردهای دیگر مجدداً جامد شود. نسخه گسترش یافته پلی استایرن در حدود چهل برابر حجم گرانول پلی استایرن اصلی است.

عایق رطوبتی قیر

قیر کاربردهای متنوعی در ساخت و ساز در ایران دارد. این فرآورده طبیعی نفتی از هیدروکربورهایی با وزن مولکولی بالا تشکیل شده است و غیر قابل نفوذ بودن در برابر آب و نیز خاصیت چسبندگی، مقاومت در برابر شرایط جوی، تغییر شکل راحت، طول عمر بالا، مقاومت در برابر اسید و باز و … از مهم ترین ویژگی های آن است.

عایق رطوبتی قیرآبه

امولسیون قیر یا قیرآبه در حقیقت مخلوط قیر و آب است و برای جلوگیری از شناور شدن ذرات قیر در آب از موادی همچون ژلاتین استفاده می شود. این عایق می تواند در قسمت های از ساختمان که دمای بالایی ندارد مورد استفاده قرار بگیرد. البته این عایق در صنایع دیگری همچون راهسازی کاربردهای متعددی دارد.

عایق قیر و گونی

قیر و گونی رایج ترین و پرمصرف ترین عایق رطوبتی کف ساختمان است. البته در بعضی از موارد که قیر به خوبی نمی تواند منافذ گونی را پوشش دهد ممکن است در برابر نفوذ آب مقاومت کمی داشته باشد. همچنین تاب کششی قیر و گونی کم است و امکان باقی ماند نم و هوا در داخل فضاهای گونی وجود دارد. عمر مفید این عایق می تواند کمتر از ۱۰ سال باشد و ترمیم آن نیز ممکن است مشکلاتی به همراه داشته باشد.

عایق رطوبتی کف ساختمان قطران

قطران از جمله عایق‌هایی که از تقطیر مواد مختلفی همچون زغال سنگ، چوب و … به دست می‌آید و از چسبندگی بسیار زیادی برخوردار است. قطران می‌تواند کاربردهای متعددی در صنایع مختلف خصوصاً راهسازی داشته باشد و مقاومت بالای آن در برابر نفوذ آب و رطوبت باعث شده است که به یک عایق مناسب رطوبتی در ساختمان تبدیل شود. البته باید به این نکته توجه داشت که مواد اسیدی موجود در قطران در آب حل می‌شود و در زمان استفاده از آن باید این نکته لحاظ گردد.

عایق های رطوبتی پیش ساخته

امروزه استفاده از عایق های پیش ساخته بسیار رایج است. بهترین نوع این عایق های رطوبتی نمد پشم شیشه است. معمولا عایق های پیش ساخته از موادی همچون قیر صنعتی، مواد پلیمیری، تیشوی مسلح شده با نخ، پلی استر، پودر تالک و مس، فیلم پلی اتیلن و … ساخته می شوند. البته این عایق ها بیشتر برای قسمت های پی و بام ساختمان ها به کار می روند.

عایق رطوبتی پشم شیشه

پشم شیشه از جمله مصالح پر مصرف و شکل پذیر ساختمانی است که هم به عنوان عایق حرارتی و هم به عنوان عایق رطوبتی مورد استفاده قرار می گیرد. این عایق می تواند با مواد مختلفی ترکیب شود و خواص متعددی داشته باشد. به عنوان مثال ترکیب آن با پلاستیک می تواند منجر به تولید فایبرگلاس شود که بسیار سخت و سبک است.

عایق رطوبتی تیشو

تیشو همان الیاف شیشه است که در فاصله های معین و یکنواخت در کنار هم قرار می گیرند. این عایق بیشتر برای عایق کاری لوله های گاز و آب جهت حفاظت آن ها از رطوبت، خوردگی و زنگ زدگی استفاده می شود. این عایق ها همچنین در برابر حرارت و آتش مقاومت بالایی دارند.

• علاوه بر عایق های رطوبتی گفته شده عایق های دیگری نیز وجود دارند که می توانند به عنوان عایق رطوبتی کف ساختمان مورد استفاده قرار بگیرند. از جمله مهم ترین این عایق ها می توان به پرایمرها یا آسترها، ماستیک ها و درزبندها، سیلرها، عایق های رطوبتی پلیمری، عایق های رطوبتی بتنی و عایق های مدرن و نوین اشاره کرد.

عایق رطوبتی کف ساختمان ها

کف زیرزمین و طبقه همکف ساختمان ها معمولا در مجاورت خاک قرار دارند که بیشتر از سایر قسمت های در معرض رطوبت و نم هستند بنابراین عایق رطوبتی کف ساختمان اهمیت بالایی دارد. این عایق کاری باید با عایقکاری شالوده یکپارچه شود و با عایق کاری پی ساختمان پیوسته شود. معمولا کف طبقات زیر زمین باید تا ارتفاع حدود ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر توسط لاشه سنگ یا قلوه سنگ چیده شود و با ریختن شن و ماسه روی آنها را پوشاند. این کار لوله های موئین و نفوذ رطوبت به سمت بالا را قطع خواهد کرد.

در مناطقی که رطوبت بالایی وجود دارد می توان از کف های معلق استفاده کرد که از نفوذ نم و رطوبت جلوگیری شود. عایق رطوبتی کف ساختمان می تواند توسط قیر و گونی، مشمع ها، مقوای قیراندود، مواد پلاستیکی، آسفالت ماستیک و سایر عایق ها انجام شود. استفاده از این عایق ها باعث می شود که کف ساختمان در برابر نفوذ نم و رطوبت مقاومت بسیار خوبی داشته باشد.

استفاده از مواد پلاستیکی در عایق رطوبتی کف ساختمان

استفاده از مواد پلاستیکی در عایق کاری کف ساختمان ها به دو شکل صورت می گیرد. در حالت اول بعد از آنکه کف ساختمان بت شد آن را با استفاده از رزین اپوکسی می پوشانند که چسبندگی بسیار بالایی دارد. البته اپوکسی رزین در برابر ترک خوردگی حساس است اما می توان کفپوش های مختلف را بر روی آن اجرا کرد. در حالت دوم بعد از کف سازی از ورقه های نازک پلی تن به ضخامت ۱۵/۰ میلیمتر استفاده می شود.

اگر از ماستیک قیری به عنوان کفپوش استفاده شود دیگر نیازی به نم بندی کف ساختمان نیست. قیرهای خالص مذاب، امولسیون های قیری، قطران و قیرهای مایع نیز از جمله مهم ترین مواد پلاستیکی هستند که می تواند در عایق کاری رطوبتی کف ساختمان از آن استفاده کرد. معمولا از این مواد برای نیم بندی کف ساختمان ها استفاده می شود.

استفاده از یونولیت به بهترین عایق رطوبتی کف ساختمان

یونولیت (Jonulite) از جمله پر مصرف ترین مصالح ساختمانی در سال های اخیر بوده است. این ماده که با نام های پلاستوفوم، یونولیت، آکاسیف، استایروفوم و … شناخته می شود می تواند به عنوان عایق رطوبتی کف ساختمان، عایق صوتی و حتی عایق حرارتی نیز مورد استفاده قرار بگیرد. نام اصلی این ماده پلی‌ استیرن انبساطی  یا EPS است که از نظر ماهیت یک ماده بی اثر است و هیچگونه واکنش شیمیایی با مواد دیگر انجام نمی دهد. تقریبا میزان نفوذ آب و رطوبت به داخل یونولیت صفر است و همین باعث می شود که دچار پوسیدگی نشود و عمری طولانی داشته باشد. این عایق ها به عنوان بهترین عایق های کف ساختمان شناخته می شود و از مهم ترین مزایای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاومت بالا در برابر زمین لرزه
• مقاومت در برابر حرارت
• وزن بسیار سبک
• اجرا، نصب و حمل و نقل ساده و راحت
• مقرون به صرفه بودن

 در کنار عایق‌های معرفی شده می‌توان از عایق‌های دیگری همچون قیر، قیرآبه، پشم شیشه، تیشو و … به عنوان عایق رطوبتی کف ساختمان استفاده کرد و هر کدام از این عایق‌ها می‌توانند مشخصات، ویژگی‌ها و مزیت‌های متعددی داشته باشند. تعداد زیادی از عایق‌های رطوبتی می‌توانند نقش عایق حرارتی کف ساختمان را نیز داشته باشند و از هدررفت انرژی‌ها جلوگیری کنند.

•     تمامی عایق‌های معرفی شده می‌توانند کاربردها و مزیت‌های متعددی داشته باشند اما می‌توان گفت بهترین، به‌صرفه‌ترین و کاربردی‌ترین عایق رطوبتی کف ساختمان یونولیت است چرا که وزن کمی داشته، درصد نفوذ بسیار کمی دارد، نصب و اجرای آن ساده است، قیمت مناسبی دارد و باعث استحکام ساختمان خواهد شد به همین دلیل یونولیت بسته‌بندی نیز امروزه کاربردهای متعددی دارد و در بسته‌بندی انواع لوازم و محصولات به کار می‌رود.

 نکات اصلی عایق کف ساختمان

اجرای عایق رطوبت در ساختمان اهمیت و ارزش بالایی دارد به همین دلیل حتماً باید بر اساس ضوابط و قواعد مشخصی انجام شود و برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و آب به بخش‌های مختلف به نکات مختلفی توجه داشت.

•     در زمان اجرای کار عایق کف و عایق ضد رطوبت حتماً باید تا ۲۵ سانتی‌متر از ارتفاع دیوارها نیز عایق‌بندی شود.
•     عایق‌بندی در کف ساختمان و نقاطی که احتمال تجمع آب زیاد است باید به دقت و ظرافت انجام شود.
•     عایق‌بندی بخش‌هایی مانند آشپزخانه، سرویس بهداشت و … باید به‌گونه‌ای باشد که حتی تا داخل لوله‌های فاضلاب نیز امتداد داشته باشند و از نشتی و نفوذ آب جلوگیری شود.

جمع‌بندی نهایی

عایق‌بندی ساختمان از نظر رطوبت از جمله مهم‌ترین و اصلی‌ترین مراحل ساخت ساختمان است چرا که نفوذ نم و رطوبت به بخش‌های مختلف سازه می‌تواند خسارت‌های متعددی ایجاد کند. امروزه از انواع عایق‌های رطوبتی مختلف در کف ساختمان‌ها استفاده می‌شود که مهم‌ترین آنها شامل یونولیت‌ها، قیر و گونی، قطران و عایق‌های پیش‌ساخته هستند.

یونولیت ها از جمله یونولیت دیواری و فوم سقفی امروزه در اکثر سازه ها مورد استفاده قرار می گیرند و به واسطه ویژگی های منحصر به فردی که دارند می توانند در برابر رطوبت و نم مقاومت بسیار خوبی داشته باشند.