یکی از مهم‌ترین، ابتدایی‌ترین و اصلی‌ترین مراحل ساخت ساختمان‌ها اسکلت بندی است. در حقیقت بدون انجام و اجرای مرحله اسکلت بندی ساختمان امکان انجام سایر مراحل مانند دیوارچینی، گچ کاری، نصب در و پنجره و … وجود ندارد. امروزه از روش‌ها و متدهای مختلفی برای اسکلت‌بندی انواع ساختمان‌های مسکونی، اداری، صنعتی، تجاری و … استفاده می‌شود و مصالح مختلفی در اجرای آنها استفاده می‌شود. هر کدام از این اسکلت‌ها می توانند ویژگی‌ها مشخصات، قابلیت‌ها، مزایا و معایب خاص خود را داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی انواع اسکلت‌های ساختمانی، مزایا و معایب آنها پرداخته می‌شود.
اسکلت بندی چیست ؟
اسکلت‌بندی ساختمان در حقیقت یک ساختار قالب دار بوده که می‌تواند برای ساخت انواع سازه‌های چند طبقه مورد استفاده قرار بگیرد. در واقع می‌توان گفت اسکلت‌بندی پایه و اساس ساختن یک بنا است. اسکلت می‌تواند تعیین کننده ساختار و استحکام یکی سازه و ساختمان باشد و در صورتی که در ساخت ساختمان از اسکلت استفاده نشود در چند ثانیه به آوار و تپه‌هایی از خشت و خاک تبدیل می‌شوند. اسکلت‌ها نقش اصلی در مقاوم سازی ساختمان را بر عهده دارند و می‌توانند نقش انتقال وزن سازه به زمین و امنیت آن را ایفا کنند.
مزایای اسکلت بندی
همان‌طور که گفته شد اسکلت‌بندی ساختمان از جمله مهم‌ترین مراحل ساخت پروژه‌های ساختمانی است که در حقیقت می‌تواند به عنوان پیش نیاز بسیاری از مراحل دیگر شناخته شود. از مهم‌ترین مزیت‌های اسکلت‌بندی در ساختمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسکلت‌بندی باعث افزایش مقاومت و دوام ساختمان در برابر عوامل مختلف طبیعی و غیرطبیعی می‌شود.
- اسکلت می‌تواند از افراد محافظت بیشتری در برابر نیروهای مختلف انجام بدهد.
- اسکلت باعث افزایش مقاومت ساختمان در برابر حملات آفات و حشرات شده و باعث آرامش بیشتر افراد شود.
- اسکلت‌بندی مانع از تغییر شکل ساختمان در شرایط آب‌وهوایی مختلف می‌شود
انواع اسکلت بندی ساختمان
انسان‌ها همواره در تلاش بوده‌اند که سرپناه خودشان را به بهترین و مطمئن‌ترین شکل ممکن بسازند تا بتوانند در مقابل بلایای طبیعی و … از خودشان محافظت کنند. هر چند که در طول تاریخ از انواع اسکلت‌های سنگی، خشتی و … برای ساختن ساختمان‌ها استفاده شده است اما این اسکلت‌ها امروزه منسوخ شده و جای خود را به اسکلت‌های مدرن و به‌روزتر داده‌اند. از جمله مهم‌ترین روش‌های اسکلت‌بندی ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اسکلت چوبی
اسکلت چوبی از جمله قدیمی‌ترین نوع اسکلت‌های ساختمانی است که امروزه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع اسکلت در کشورهای اروپایی و آمریکایی رواج بالایی دارد چرا که چوب بسیار زیادی در این مناطق در دسترس هستند. اسکلت چوبی هزینه‌های کمتری در ساخت‌وساز داشته، از وزن کمتری برخوردار است و باعث افزایش سرعت ساخت‌وساز می‌شود به همین دلیل یک روش محبوب است. البته با توجه به آنکه برای اجرای این نوع اسکلت به چوب زیادی نیاز است امروزه با مخالفت‌های زیادی مواجه شده است و کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد چرا که به محیط‌زیست آسیب می‌رساند. از مهم‌ترین مزیت‌های اسکلت چوبی می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
- وزن پایین ساختمان
- افزایش سرعت اجرای مراحل ساخت ساختمان
- سازگاری بالا با آب‌وهوای مرطوب و معتدل
- مقرون‌به‌صرفه بودن و …
البته این نوع از اسکلت‌ها می‌توانند در برابر نیروهای جانبی مقاومت کمی داشته باشند، به محیط‌زیست آسیب وارد کنند و در برابر آتش‌سوزی نیز ضعیف باشند.
اسکلت فلزی
ابداع فولاد و تکنولوژی‌های مدرن انقلاب بزرگی در صنعت ساختمان‌سازی ایجاد کردند و امروزه فلزات نقش بسیار پررنگی در ساخت‌وساز و پروژه‌های ساختمانی دارند. اسکلت فلزی از جمله رایج‌ترین اسکلت‌های ساختمانی در سال‌های اخیر بوده است که خود به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود و هر کدام از آنها می‌توانند کاربردها، قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته باشند. در اجرای این نوع اسکلت‌بندی ساختمان با استفاده از روش‌هایی همچون جوشکاری، پرچ کردن و اتصالات پیچ و مهره قطعات مختلف اسکلت به هم متصل می‌شوند و مقاومت آنها افزایش پیدا می‌کند. از مهم‌ترین مزیت‌های اسکلت فلزی ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این اسکلت در برابر عوامل محیطی و خارجی مقاومت بالایی دارد.
- فولاد به دلیل تبعیت از قانون هوک خاصیت ارتجاعی بالایی دارد.
- فولاد دارای ضریب لرزه کمی بوده و در برابر زلزله بسیار مقاوم است.
- این نوع اسکلت قابلیت شکل‌پذیری بالایی دارد.
- از دوام و ماندگاری بسیار زیادی برخوردار است.
- اسکلت فلزی می‌تواند وزن کمی در مقایسه با اسکلت بتنی و … داشته باشد.
- این اسکلت فضای کمتری اشغال می‌کند و صرفه اقتصادی بیشتری دارد.
- سرعت اجرا و نصب بالایی دارد و باعث افزایش سرعت دیوارچینی می‌شود.
اسکلت‌بندی ساختمان با بتن
اسکلت‌های بتنی نیز از جمله اسکلت‌های رایج در صنعت ساختمان‌سازی هستند که می‌توانند مزایا و معایب متعددی داشته باشند. امروزه در بسیاری از ساختمان‌های مدرن و پیشرفته نیز از این نوع اسکلت استفاده می‌شود. از این سازه بتنی می‌توان در پله‌ها، فونداسیون، ستون‌ها و سایر بخش‌های ساختمان استفاده کرد. البته باید توجه داشت که امروزه در اسکلت‌های بتنی نیز از مقاطع فولادی مانند میلگرد ساده یا آجدار استفاده می‌شود که با نام بتن آرمه شناخته می‌شوند. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های اسکلت بتنی ساختمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت بالا در برابر رطوبت
- داشتن صرفه اقتصادی نسبت به اسکلت‌های تمام فلزی
- سرعت اجرای بالا و …
این نوع اسکلت نیز همانند سایر اسکلت‌بندی‌های ساختمانی می‌تواند معایب مختلفی داشته باشد که مهم‌ترین آنها شامل مواردی همچون محدودیت اجرا در شرایط جوی مختلف، هدر رفتن بالای مصالح، داشتن ارزش آتی کمتر نسبت به سایر اسکلت‌ها، نیاز به استفاده از سقف‌های کاذب و بلوک یونولیت و … هستند.
عوامل مؤثر بر قیمت اسکلت بندی در ساختمان
همان‌طور که گفته شد امروزه از انواع اسکلت‌های مختلف در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود که هر کدام دارای ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود هستند. از جمله مهم‌ترین عواملی که می‌توانند بر هزینه‌ها و قیمت اسکلت‌ها مؤثر باشند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شرایط بازارهای جهانی و قیمت روز فولاد، بتن و …
- نوع استفاده کاربری ساختمان (مسکونی، تجاری، صنعتی و …)
- متراژ سقف‌ها
- شرایط آب‌وهوایی
- قیمت مواد اولیه و مصالح ساختمانی مانند قیمت یونولیت، قیمت سیمان، قیمت آهن و …
جمع‌بندی نهایی
اسکلت‌بندی از جمله مهم‌ترین و اصلی‌ترین مراحل ساخت ساختمان‌های مختلف است و امروزه از روش‌ها و متدهای مختلفی برای اجرای آن استفاده می‌شود. اسکلت‌های چوبی، فلزی و بتنی به عنوان رایج‌ترین نوع اسکلت شناخته می‌شوند که هر کدام با توجه به شرایط و ویژگی‌های خود می‌توانند در موقعیت‌های جغرافیایی مختلف مورد استفاده قرار بگیرند.
