یونولیت‌ها به عنوان یکی از پرکاربردترین مواد در دنیای امروز و صنایع مختلف از جمله صنعت ساختمان‌سازی، صنعت بسته‌بندی، صنعت لوازم‌خانگی، صنعت پزشکی و دارو، صنعت مواد غذایی و … شناخته می‌شوند و به واسطه ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارند توانسته‌اند جایگزین مناسبی برای مصالحی همچون بلوک‌های سیمانی و سفالی و … باشند. یونولیت‌ها انواع مختلفی دارند و هر کدام از آنها ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی دارند. اگرچه عمر این ماده تقریباً دو قرن است اما امروزه مورد توجه زیادی قرار گرفته است. در ادامه مطلب به بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی یونولیت پرداخته خواهد شد.
آشنایی با ویژگی های یونولیت
یونولیت‌ها در حقیقت یک ماده سفید، سبک وزن، متخلخل و خنثی هستند که هیچ واکنش شیمیایی انجام نمی‌دهند. این مواد اولین بار توسط ادوارد سیمون و به شکلی کاملاً تصادفی در سال ۱۸۳۹ کشف شدند. یونولیت در اصل از یک پلاستیک که از استایرن مونومر تشکیل می‌شود به دست می‌آید و با نام‌های دیگری همچون آکاسیف، پلاستوفوم، استایروفوم و پلی استایرن انبساطی یا EPS شناخته می‌شود. بیشتر از ۹۰ درصد این ماده از هوا ساخته شده به همین دلیل وزن بسیار کمی دارد.
خواص مکانیکی و فیزیکی یونولیت‌ها
همانطور که گفته شد یونولیت‌ها به سبب داشتن ویژگی‌های منحصربه‌فرد کاربردهای متعددی در صنایع و مشاغل مختلفی دارند و می‌توانند باعث افزایش سرعت ساخت‌وساز و کاهش هزینه‌های مختلف شوند. از جمله مهم‌ترین و بارزترین خاصیت‌های فیزیکی و مکانیکی یونولیت‌ها می‌توان موارد زیر را عنوان نمود:
ضریب هدایت حرارتی و مقاومت انتقال حرارت
یکی از مهم‌ترین خاصیت‌ها و ویژگی‌های یونولیت‌ها داشتن ضریب هدایت حرارتی مناسب در مقایسه با مواد مختلف دیگر است به همین دلیل است که یونولیت‌ها به عنوان یکی از بهترین عایق‌های ساختمانی از نظر انتقال ماده و حرارت شناخته می‌شوند. در حقیقت ضریب هدایت حرارتی یونولیت‌ها با کاهش دما کاهش پیدا می‌کند و با افزایش دما بیشتر می‌شود.
مقاومت انتقال حرارت که با حرف R نشان داده می‌شود به میزان مقاومت ورق یونولیت در برابر حرارت اشاره دارد. در اصل مقاومت حرارت نسبت ضخامت یونولیت به ضریب هدایت حرارتی آن است و هرچقدر ضریب هدایت حرارتی بیشتر باشد میزان مقاومت حرارتی یونولیت کمتر خواهد بود. تعدادی از یونولیت‌ها که در برابر آتش‌سوزی مقاومت بالاتری دارند از ارزش R بالاتری برخوردار هستند و می‌توانند مدت زمان مشخصی در برابر حرارت و آتش مقاومت کنند. مقاومت حرارتی می‌تواند رابطه مستقیمی با ضخامت یونولیت داشته باشند.
انعطاف‌پذیری بالا
یکی دیگر از ویژگی‌های مکانیکی و فیزیکی یونولیت‌ها میزان انعطاف‌پذیری بالای آنها است. به عنوان مثال بلوک یونولیت می‌تواند بدون آنکه دچار شکستگی شود فشرده یا خم شود. البته میزان انعطاف‌پذیری یونولیت‌ها می‌تواند به ضخامت بلوک‌ها بستگی داشته باشد و هرچقدر که ضخامت یونولیت‌ها بیشتر شود میزان انعطاف‌پذیری آن کمتر خواهد شد. یکی دیگری از فاکتورهایی که می‌تواند در کاهش یا افزایش میزان انعطاف‌پذیری یونولیت‌ها مؤثر باشد میزان دانسیته آن است. هرچقدر دانسیته یونولیت بیشتر باشد فشردگی بیشتری خواهد داشت و در نهایت میزان انعطاف‌پذیری آن کمتر خواهد شد.
مقاومت برشی، کششی، خمشی و فشاری
به صورت کلی خواص فیزیکی و مکانیکی یونولیت‌ها مانند یونولیت بسته بندی در دامنه دمایی گسترده‌ای ثابت خواهد بود و به همین دلیل است که کاربردهای متعددی دارند. به عنوان مثال مقاومت فشاری یونولیت‌ها در دمای منفی ۱۸۴ درجه در مقایسه با مقاومت فشاری آنها در دمای اتاق می‌تواند ۲۵ درصد بیشتر باشد. خاصیت‌های فیزیکی مختلفی همچون مقاومت فشاری و مقاومت برشی رابطه مستقیمی با میزان دانسیته یونولیت‌ها دارند و هر چقدر که میزان چگالی آنها بیشتر باشد می‌توانند مقاومت بیشتری در برابر فشار و برش از خود نشان دهند.
ضریب نفوذ و جذب آب
یکی دیگر از خواص فیزیکی و مکانیکی یونولیت که اهمیت بسیار زیاد و پررنگی دارند میزان مقاومت آنها در برابر نفوذ رطوبت و آب است. در حقیقت این ماده از مقاوم‌ترین مواد در برابر نفوذ آب است به همین دلیل می‌توان از آن به عنوان عایق رطوبتی در بخش‌های مختلف ساختمان استفاده کرد. در حقیقت هر ورق یا بلوک یونولیت می‌تواند حدوداً ۲ درصد وزنی خود، رطوبت محیط را در خود نگه دارد و به همین دلیل است که عایق بسیار خوبی در برابر رطوبت است.
دانسیته یونولیت
دانسیته در اصل به معنی جرم موجود در واحد حجم یونولیت است. این ویژیگی به عنوان یکی از مهم‌ترین خواص فیزیکی و مکانیکی یونولیت‌ها شناخته می‌شود و هر کدام از انواع یونولیت‌ها دارای دانسیته‌های متفاوتی هستند. به عنوان مثال یونولیت‌های فشرده دارای دانسیته ۴۰، یونولیت‌های فوق فشرده دارای دانسیته بیشتری از ۸۰ و یونولیت‌های ساختمانی دارای دانسیته ۷ تا ۱۲ هستند. دانسیته ارتباط مستقیمی با وزن یونولیت دارد و هرچقدر که دانسیته یونولیت‌ها بیشتر باشد وزن بیشتری خواهند داشت. در اصل می‌توان گفت تمامی ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی یونولیت‌ها به میزان دانسیته آن بستگی دارند. در مقاله دیگری از سایت مادفوم با عنوان یونولیت فشرده چیست؟ به بررسی ویژگی‌ها و کاربردهای یونولیت‌های فشرده پرداخته شده که می‌تواند اطلاعات مفیدی به خوانندگان بدهد.
مقاومت شیمیایی یونولیت‌ها
به صورت کلی یونولیت یک ماده خنثی است و آب، محلول‌های آبی نمک‌ها، اسیدها و قلیاها بر بلوک‌های قالب‌گیری شده یونولیت تأثیری نخواهند داشت. اکثر حلال‌های آلی با EPS ها سازگار نیستند بنابراین در هنگام انتخاب چسب‌ها، برچسب‌ها و پوشش‌ها برای استفاده مستقیم روی یونولیت‌ها باید این مورد در نظر گرفته شود و تمامی مواد با ترکیب ناشناخته باید از نظر سازگاری آزمایش شوند. آزمایش تسریع شده با قرار دادن پلی استایرن قالب‌گیری شده در معرض ماده در دمای ۱۲۰ تا ۱۴۰ درجه فارنهایت می‌شود. همچنین نور خورشید باعث زردی و شکنندگی سطحی می‌شود، اما بر خواص فیزیکی آن تأثیر نمی‌گذارد.
خواص فیزیکی یونولیت
به صورت کلی یونولیت‌ها دارای ویژگی‌های مختلف و منحصربه‌فرد فیزیکی و شیمیایی هستند که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر می‌باشند:
- این مواد از وزن بسیار کمی برخوردار هستند.
- دارای قابلیت بازیافت بوده و هیچ آسیب و خسارتی به محیط زیست وارد نمی‌کنند.
- مقاومت بسیار خوبی در برابر آب و رطوبت و همچنین صوت و حرارت دارند.
- حمل‌ونقل و نصب این مواد بسیار ساده است و باعث صرفه‌جویی در زمان، هزینه‌ها و مصالح ساختمانی می‌شود.
- باعث افزایش سرعت ساخت‌وسازی ساختمان‌ها می‌شود.
- طول عمر بسیار بالایی دارد.
خواص مکانیکی یونولیت
یونولیت‌ها به سبب اینکه ویژگی‌ها و خواص منحصربه‌فردی دارند می‌توانند کاربردهای متعددی داشته باشند که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- استفاده به عنوان عایق حرارتی و صوتی
- استفاده در صنعت ساختمان‌سازی به عنوان مصالح و ساخت نما، دیوار، سقف و کف ساختمان
- تولید دیوارهای پیش‌ساخته
- صنعت بسته‌بندی
- استفاده در مجسمه‌سازی، تولید لوازم‌تحریر و اسباب‌بازی، ماکت
- صنعت لوازم‌خانگی و …
در مقاله دیگری از سایت مادفوم مقاله‌ای با عنوان گرانول یونولیت چیست؟ منتشر شده که اطلاعات مفیدی در مورد مواد اولیه تشکیل‌دهنده یونولیت‌ها، خواص و ویژگی‌های گرانول و همچنین کاربردهای صنعتی و غیر صنعتی آن به خوانندگان ارائه کند.
جمع‌بندی نهایی
یونولیت‌ها به عنوان یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلفی همچون ساختمان‌سازی و بسته‌بندی و … شناخته می‌شوند. این مواد دارای ویژگی‌ها و خاصیت‌های منحصربه‌فردی هستند. از جمله مهم‌ترین خواص فیزیکی و مکانیکی یونولیت که اهمیت بسیار زیادی دارند می‌توان به دانسیته، مقاومت حرارتی، مقاومت در برابر رطوبت، مقاومت فشاری و برشی و … اشاره کرد. هر کدام از این ویژگی‌ها و خواص می‌توانند تأثیر مستقیم در قیمت یونولیت و کاربردهای آن داشته باشند.
