هر کدام از مراحل ساختمان‌سازی می‌توانند اهمیت و ارزش خاص خود را داشته باشند و لازم است که در اجرای آنها دقت و توجه بالایی داشت. در حقیقت ساختمان‌سازی از مراحل مختلفی تشکیل شده که از تهیه زمین شروع شده و تا اجرای نما و اخذ پایان کار ادامه دارد. دیوارچینی از مهم‌ترین مراحل ساختمان‌سازی است و برای اینکه ساختمان در برابر عواملی همچون زلزله و … مقاوم باشد باید در اجرای آن تمامی اصول، ضوابط و استانداردها رعایت شوند. در ادامه مطلب به بررسی کامل و دقیق دیوارچینی و مهم‌ترین نکات آن پرداخته خواهد شد.
دیوارچینی چیست؟
دیوارچینی در اصل فرآیندی است که با استفاده از آجر، بلوک‌های سفالی و بتنی اقدام به ساخت دیوار می‌کنند و از مواد مختلفی همچون چسب، ملات و … بهره می‌برند. دیوارچینی از مهم‌ترین مراحل ساخت ساختمان است چرا که نقش پررنگی در جلوگیری از ریزش آوار در زمان زلزله دارد. هدف اصلی از دیوارچینی در ساختمان تفکیک بخش‌های مختلف و ایجاد فضاهایی با کاربری‌های متفاوت است. خوشبختانه امروزه علاوه بر مصالح سنتی انواع مصالح مدرن مانند دیوارهای پیش‌ساخته تری دی پنل نیز در دسترس هستند که می‌توانند در تفکیک بخش‌های مختلف استفاده شوند. کیفیت دیوارچینی می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون میزان مهارت و تخصص بنا، کیفیت مصالح، نحوه انجام کار، کیفیت سازه اصلی ساختمان و … باشد و اگر دیوارچینی به شکلی اصولی و دقیق انجام شود، هزینه‌های تعمیر و نگهداری پایینی خواهد داشت و عمر سازه را افزایش می‌دهد.
ابزار و مصالح اصلی دیوارچینی و مراحل آن
دیوارها می‌توانند انواع مختلفی همچون دیوارهای باربر، دیوارهای غیر باربر و دیوارهای محوطه داشته باشند که اجرای هر کدام از آنها می‌تواند از قواعد خاص و منحصر به فردی برخوردار باشد. برای دیوارچینی از ابزارها و مصالح مختلفی استفاده می‌شوند که هر کدام وظایف و کاربردهایی دارند. در حقیقت اصلی‌ترین مصالح دیوارچینی ملات و آجر است اما از ابزارهای مختلفی همچون شمشه، شاقول، کمچه و تخته ماله نیز برای اجرای دقیق و اصولی آن استفاده می‌شود. مراحل دیوارچینی نیز شامل چند مورد بوده که به شرح زیر هستند:
- در مرحله اول ردیف ابتدایی تمامی دیوارها چیده می‌شود
- در مرحله دوم شمشه‌های فلزی نصب شده و دیوارها شاقول می‌شوند
- در مرحله سوم شمشه‌ها با اتصال به کف و سقف ثابت می‌شوند و در نهایت دیوارها به کمک ریسمان کشی ردیف به ردیف چیده می‌شوند.
البته در هرکدام از مراحل دیوارچینی لازم است که به قواعد و استانداردهای مختلفی توجه شود و افرادی که وظیفه دیوارچینی را بر عهده دارند باید دوره‌های آموزش صفر تا صد دیوارچینی را پشت سر گذاشته باشند در غیر این صورت ممکن است که در دراز مدت مشکلات متعددی در ساختمان، دیوارها، تأسیسات، نما و … ایجاد شود.
مهم‌ترین و اصلی‌ترین نکات دیوارچینی
همانطور که گفته شد برای اجرای مراحل دیوارچینی لازم است که به نکات و ضوابط مختلف بر اساس استانداردها توجه داشت. از مهم‌ترین نکاتی که در دیوارچینی حرفه‌ای باید به آنها توجه داشت می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- قبل از هر چیز لازم است که در انتخاب مصالح برای دیوارچینی دقت بالایی داشت و به عواملی همچون سایز مصالح، کیفیت ساخت، کارایی و … توجه داشت. افراد حرفه‌ای می‌توانند از روی رنگ مصالح به کیفیت آن پی برده و بهترین انتخاب را داشته باشند.
- قبل از شروع دیوارچینی لازم است که یک ردیف از آجرها در کنار هم و بر اساس نقشه چیده شوند تا مشکلات و چالش‌های احتمالی مشخص شده و از آنها پیشگیری گردد.
- قبل از شروع دیوارچینی با آجر یا بلوک لازم است که این مصالح خیس یا زنجاب شوند در غیر این صورت این مصالح آب ملات را جذب کرده و مانع از ایجاد استحکام آن می‌شوند به اصطلاح ملات پوک می‌شود.
- ردیف اول دیوارچینی حتماً باید کاملاً صاف و تراز باشد.
- دیوارها باید حداقل به مدت ۳ روز آبپاشی شوند تا استحکام ملات افزایش یافته و ترک نخورند و در صورت ترک حتماً باید اصلاح شود.
- ارتفاع تمامی دیوارها باید تا تراز سقف ادامه داشته باشد و سوراخ‌هایی که در دیوارها در محل مهاربندها، لوله‌های تأسیساتی و … ایجاد شده‌اند باید با مصالح و ملات پر شوند.
- بندهای قائم بلوک‌های دو ردیف پشت سر هم نباید در امتداد هم قرار بگیرند چرا که باعث ضعیف شدن آن می‌شود. همچنین ضخامت بندهای افقی باید بین ۱ تا ۱.۵ سانتی‌متر باشد.
- دیوارها باید کاملاً شاقول باشند. این کار هم به استحکام بیشتر دیوار کمک کرده و هم مانع از مصرف مصالح زیاد در زمان نازک‌کاری می‌شود.
- برای کاهش میزان دوغاب خور سنگ نما بهتر است که دیوارهای خارجی در طبقات مختلف به صورت همباد چیده شوند.
- محل سوراخکاری تأسیسات مختلف برقی و مکانیکی در واحدهای کنار هم نباید روبه روی همدیگر اجرا شوند چرا که این کار باعث از بین رفتن ضخامت دیوار شده و استحکام آن کاهش‌یافته و در نهایت در برابر صوت و … ضعیف خواهد بود.
- در دیوارهای خارجی باید ضوابط و مقررات مبحث نوزدهم رعایت شود که بر این اساس استفاده از بلوک‌هایی که عرض ۱۵ یا ۲۰ سانتی‌متر یا بلوک‌های فوم دار برای کاهش تبادل حرارتی در دیوارهای خارجی ضروری خواهد بود.
- در ساختمان‌های بتنی برای جلوگیری از نمای نامناسب راه پله در اثر بیرون زدگی تیرها، دیوارچینی باید همباد وجه داخلی تیر انجام شده و لغازها در قسمت بیرون ساختمان ایجاد شود.
- در زمان اجرای تیغه‌ها باید بعد از هر ۵ ردیف دیوارچینی دوغاب ریخته شود و دیوارهای متقاطع نیز باید به صورت هشتگیر انجام شوند تا اتصال به خوبی انجام شده و استحکام دیوار بالا برود.
- برای ایجاد تکیه‌گاه مناسب و جلوگیری از سقوط دیوار در اثر نیروی زلزله باید محل اتصال دیوار و سقف با آجر فشاری یا بلوک به حالت مایل با فشار و ضربه انجام گیرد.
- بهتر است که دیوارها با استفاده از شاخک‌ها به عناصر اصلی سازه مانند ستون‌ها وصل شوند و یا با روش‌های دیگری (قرار دادن صفحات فلزی داخل قالب ستون، کوبیدن میلگرد داخل دیوار، جوشکاری تسمه فلزی داخل ستون و …) کاملاً مهار شوند.
- استفاده از وال پست‌های قائم در صورت افزایش طول آزاد دیوار از کمترین میزان ۴۰ برابر ضخامت دیوار یا ۶ متر و استفاده از وال پست عرضی در صورت افزایش ارتفاع دیوار از ۳.۵ متر الزامی است.
هزینه‌های دیوارچینی
مرحله دیوارچینی در ساخت ساختمان همانند سایر مراحل می‌تواند هزینه‌های مختلفی داشته باشد و این هزینه‌ها تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. مهم‌ترین عناصر مؤثر در هزینه‌های دیوارچینی شامل نوع دیوارچینی، نوع مصالح به کار رفته در دیوارچینی، تعداد دیوارها و حجم کار، دستمزد نیروهای اجرایی، قیمت مصالح، روش اجرای دیوارچینی و … هستند. در مقاله دیگری از سایت مادفوم به عنوان چرا سازه خود را با سقف وافل طراحی کنیم؟ به بررسی مزیت‌های استفاده از سقف‌های وافل در پروژه‌های مختلف ساختمانی پرداخته شده که مطالعه آن خالی از لطف نخواهد بود.
جمع‌بندی نهایی
دیوارچینی به عنوان یکی از مهم‌ترین مراحل ساخت ساختمان شناخته و از مصالح مختلفی در اجرای آن استفاده می‌شود و مهم‌ترین هدف آن تفکیک بخش‌های مختلف و ایجاد فضاهایی با کاربری‌های متفاوت است. برای اجرای دیوارچینی لازم است که به نکات، قواعد و استانداردهای اصولی توجه شود تا از بروز حوادث و همچنین صرف هزینه‌های زیاد جلوگیری شود.
