در طول تاریخ اختراعات و اکتشافات متعددی وجود داشته‌اند که موجب ایجاد انقلاب و تحولات بسیار بزرگ در صنایع مختلف شده‌اند که قطعاً یونولیت‌ها یکی از این اکتشافات هستند. امروزه فوم و یونولیت در بیش از ده‌ها صنعت از جمله ساختمان‌سازی، بسته‌بندی، لوازم‌خانگی، پزشکی، غذا و دارو و … کاربردهای متعددی داشته و به واسطه ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی که دارند محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرده‌اند. در ادامه مطلب به بررسی دقیق‌تر یونولیت‌ها، ویژگی‌ها و همچنین مهم‌ترین نکات در مورد آنها پرداخته می‌شود.
یونولیت چیست؟
یونولیت یا پلی استایرن انبساطی در حقیقت یک ماده پلیمری ترموپلاستیک سلول بسته و سبک است که از نوعی پلاستیک تهیه شده از استایرن مونومر تولید می‌شود. این ماده اولین بار در سال ۱۸۳۹ توسط ادوارد سیمون به شکلی اتفاقی کشف شد و در سال ۱۸۵۹ به تولید انبوه رسید. یونولیت و فوم با نام‌های دیگری همچون استایروفوم، پلی استایرن انبساطی، پلاستوفوم و آکاسیف نیز شناخته می‌شود. یونولیت‌ها از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخوردار هستند که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- به دلیل آنکه بیش از ۹۰ درصد حجم آنها از هوا ساخته می‌شود وزن بسیار سبکی دارند.
- در برابر رطوبت، صوت و حرارت مقاومت بالایی داشته و می‌توانند در عایق‌کاری‌های مختلف استفاده شوند.
- در برابر فشار، ضربه و تنش مقاومت بالایی داشته و کاملاً انعطاف‌پذیر هستند.
- طول عمر بالایی داشته و دارای قابلیت بازیافت هستند
- بسیار مقرون‌به‌صرفه هستند
- حمل‌ونقل، نصب و اجرا، تغییر اندازه و ابعاد آنها راحت و ساده است.
- سازگاری بالایی با محیط زیست دارند.
البته در کنار تمامی مزیت‌هایی که برای این مواد عنوان شد، از ایرادات و معایبی نیز برخوردارند که مهم‌ترین آنها مقاومت کم در برابر حلال‌های آلی، امکان آتش گرفتن در صورت رنگ‌آمیزی با رنگ‌های روغنی، عدم امکان استفاده از آنها در ترکیبات با فویل‌های عایق PVC، وجود ترکیبات مضری همچون کلروفلوروکربن‌ها در تعدادی از آنها و … هستند.
مهم‌ترین نکات در فوم و یونولیت
اگرچه یونولیت‌ها امروزه محبوبیت بالایی پیدا کرده و در بسیاری از صنایع استفاده می‌شوند اما لازم است که نکات و پارامترهای مختلفی در مورد آنها بررسی شود. از جمله مهم‌ترین نکات در مورد فوم و یونولیت می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- میزان دانسیته یونولیت‌ها مهم‌ترین شاخصه و ویژگی آنها به شمار می‌رود چرا که دانسیته می‌تواند تعیین‌کننده کاربردها، وزن، قابلیت‌ها و سایر مشخصات و ویژگی‌های یونولیت باشد.
- یونولیت‌ها از تنوع بالایی برخوردارند و رایج‌ترین آنها شامل یونولیت‌های سقفی، یونولیت‌های دیواری، یونولیت‌های ورقه‌ای، یونولیت‌های فشرده، یونولیت‌های فوق فشرده، یونولیت‌های تزریقی و … هستند.
- فوم و یونولیت به عنوان بهترین جایگزین برای مصالح سنتی ساختمانی شناخته می‌شوند و می‌توانند در کاهش هزینه‌های ساخت، افزایش سرعت ساخت‌وساز، افزایش ایمنی سازه، افزایش طول عمر سازه و … مؤثر باشند.
- یونولیت‌ها به عنوان یکی از بهترین عایق‌های رطوبتی، حرارتی و صوتی شناخته می‌شوند و در کاهش مصرف انرژی‌های مختلف مؤثر هستند.
- با توجه به داشتن استانداردهای بهداشتی، یونولیت‌ها بهترین ماده ممکن برای بسته‌بندی مواد غذایی، دارویی و … به شمار می‌روند.
- فرآیند تولید فوم و یونولیت ساده بوده و به صورت کلی در سه مرحله پیش انبساط، تثبیت و قالب‌گیری ساخته می‌شوند و از قدرت بخار آب برای تولید آنها استفاده می‌شود.
- یونولیت‌ها سازگاری زیادی با محیط زیست دارند و در صورتی که از افزودنی‌های غیر مجاز در آنها استفاده نشود هیچ‌گونه آسیب و خسارتی به محیط زیست وارد نمی‌کنند.
- یونولیت‌ها می‌توانند در تولید انواع مصالح پیشرفته، مدرن و پیش‌ساخته ساختمانی مانند دیوارهای تری دی پنل به کار بروند.
- یونولیت‌ها از نظر میزان مقاومت در برابر آتش به دو دسته اصلی یونولیت‌های کندسوز و یونولیت‌های قابل اشتعال تقسیم می‌شوند که استفاده از نوع دوم در صنعت ساختمان‌سازی ممنوع است.
- میزان دانسیته یونولیت‌ها می‌توانند از ۶ تا ۸۰ متفاوت باشند و هرچه میزان دانسیته آنها بیشتر باشد از وزن بیشتر برخوردار بوده و میزان انعطاف‌پذیری آنها کمتر می‌شود هرچند که سفتی و سختی بیشتری خواهند داشت.
- هرچند امروزه از بلوک‌های یونولیتی استفاده‌های زیادی می‌شود اما بر اساس پیش‌بینی‌ها در ۵ سال آینده در بیش از ۷۰ درصد ساختمان‌ها از این مواد به جای مصالح سنتی استفاده می‌شود.
عوامل مؤثر بر قیمت یونولیت
اگرچه یونولیت از مواد پلیمری مقرون‌به‌صرفه شناخته می‌شوند و می‌توانند در کاهش هزینه‌ها در بسیاری از صنایع مؤثر باشند اما قیمت آنها نیز می‌تواند تحت تأثیر فاکتورها و پارامترهای مختلفی باشد که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- قیمت مواد اولیه و واردات و صادرات
- نرخ ارز و نوسانات آن
- هزینه‌های مربوط به حمل‌ونقل، تولید، نیروی کار و …
- برند و شرکت تولید کننده یونولیت
- ویژگی‌ها و مشخصات محصول
- هزینه‌های انبار، ذخیره‌سازی، بسته‌بندی و …
- نشان استاندارد و مدت زمان گارانتی
- میزان عرضه و تقاضا و زمان خرید و …
جمع‌بندی نهایی
فوم و یونولیت امروزه از کاربردهای متعددی برخوردارند که به دلیل ویژگی‌هایی همچون وزن کم، مقاومت در برابر فشار و ضربه، عایق بودن در برابر رطوبت، صوت و حرارت، طول عمر بالا، قیمت مناسب و … هستند. این مواد امروزه در صنایع مختلفی همچون ساختمان‌سازی، بسته‌بندی، خودروسازی، غذا و دارو، پزشکی و … استفاده می‌شوند
