با پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف صنایع بزرگی همچون ساختمان‌سازی نیز با تحولات بزرگی مواجه شده و بسیار توسعه یافته‌اند. امروزه از انواع مختلفی از سقف‌ها از جمله سقف های تیرچه بلوک، کرومیت، کامپوزیت، عرش فولادی، پیش تنیده، کوبیاکس، وافل، یوبوت، دال بتنی و … در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود اما می‌توان گفت سقف‌های تیرچه بلوک محبوب‌ترین و رایج‌ترین آن‌ها هستند و در بسیاری از ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و … به کار می‌روند. در ادامه مطلب به بررسی کامل مزایا و معایب سقف های تیرچه بلوک پرداخته خواهد شد.
سقف تیرچه بلوک چیست و چه ویژگی‌هایی دارد
سقف های تیرچه بلوک یکی از رایج‌ترین سقف های ساختمانی هستند که از اجزای مختلفی همچون سیستم خرپایی (آرماتور فشاری، کششی، عرضی)، پاشنه سفالی یا بتنی، آرماتورهای افت و حرارت و آرماتور منفی، کلاف میانی یا ژوئن و بتن پوششی ساخته می‌شوند و در اصل نوعی دال یک‌طرفه می‌باشند. همانطور که از نام آن مشخص است این سقف از دو بخش اصلی تیرچه و بلوک تشکیل می‌شود و بلوک‌های مورد استفاده در آن می‌توانند از نوع بلوک پایه سفالی و بتنی و یا بلوک یونولیت باشد. سقف‌های تیرچه بلوک را می‌توان در انواع ساختمان‌های با اسکلت‌های فلزی و بتنی مورد استفاده قرار داد. در مقاله‌ای تحت عنوان ورق یونولیت به بررسی کامل ورق‌های یونولیتی، ویژگی‌ها، مزایا، معایب و کاربردهای آن‌ها پرداخته شده و مطالعه آن خالی از لطف نیست.
مزایا و معایب سقف های تیرچه بلوک
هر کدام از انواع سقف هایی که در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند از ویژگی‌ها و مشخصات منحصربه‌فردی برخوردار بوده و در پروژه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مزیت‌ها و معایبی که سقف‌ها دارند باعث محبوبیت یا عدم مقبولیت آن‌ها می‌شوند. سقف های تیرچه بلوکی به عنوان یکی از رایج‌ترین سقف‌های ساختمانی می‌توانند مزیت‌ها و ایرادات مختلف داشته باشند. از جمله مزایا و معایب سقف های تیرچه بلوک می‌توان به موارد زیرا اشاره داشت:
مزایای سقف تیرچه بلوک
از جمله مهم‌ترین و بارزترین مزیت‌های سقف‌های تیرچه بلوک می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- این سقف‌ها در مقایسه با بسیاری از سقف‌های دیگر هزینه اجرایی پایینی دارند و با استفاده از آن‌ها می‌توان صرفه‌جویی قابل‌توجهی در هزینه‌های ساخت پروژه‌ها داشت.
- از آنجایی که امروزه از مواد و مصالح مدرنی همچون بلوک‌های یونولیتی در اجرای این سقف‌ها استفاده می‌شوند می‌توانند یک عایق صوت و حرارت و همچنین عایق رطوبت عالی باشند.
- این سقف‌ها از مقاومت بالایی در برابر پوسیدگی برخوردارند و می‌توانند طول عمر بالایی داشته باشند.
- نوع مصالح و مواد به کار رفته در اجرای سقف تیرچه بلوک باعث می‌شود که این سقف‌ها وزن بسیار کمتری در مقایسه با سقف‌های دیگر داشته باشند و همین امر با کاهش وزن چشمگیر ساختمان کمک ویژه‌ای می‌کند.
- سرعت اجرای این سقف‌ها بسیار زیاد است و می‌تواند زمان ساخت ساختمان را کاهش بدهد و دلیل آن نیز آماده و پیش ساخته بودن مصالحی همچون تیرچه‌ها می‌باشد.
- سقف تیرچه بلوک به واسطه داشتن مصالح مدرنی همچون بلوک‌های یونولیتی می‌تواند صرفه‌جویی قابل‌توجهی در مصرف مصالحی همچون گچ، سیمان، بتن و … داشته باشد.
- این سقف‌ها از مقاومت بسیار زیادی در برابر زلزله و آتشسوزی برخوردارند و می‌توانند امنیت بالایی داشته باشند.
- شمع بندی حین اجرای سقف باعث می‌شود این نوع سقف‌ها لرزش کمتری نسبت به سایر نمونه‌ها داشته باشد.
- با اجرای این عنصر سازه‌ای، امکان اجرای همزمان چند سقف وجود داشته و نیازی به استفاده از جک‌های زیر سقفی نیست؛ همچنین نصب و اجرای این سقف‌ها کار ساده‌ای بوده و پیچیدگی‌های کمی دارد.
معایب سقف‌های تیرچه بلوک
سقف‌های تیرچه بلوک در کنار تمامی مزیت‌ها و امتیازات ویژه‌ای که دارند می‌توانند ایرادات و معایب مختلفی نیز داشته باشند که باید مورد توجه قرار بگیرند. از مهم‌ترین معایب این سقف‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- اجرای سقف تیرچه بلوک در مکان‌هایی که سقف سازه دارای هندسه متفاوتی همچون مثلثی شکل، قوسی شکل و … هستند می‌تواند محدودیت‌هایی داشته باشد و از چالش‌های مختلفی برخوردار باشد.
- در اجرای این سقف‌ها امکان شکستگی پاشنه تیرچه‌ها وجود دارد و این می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
- این سقف‌ها برای پوشش سقف‌هایی با دهانه‌های بزرگ‌تر از ۸ متر مناسب نیستند بنابراین کمتر در پروژه‌های صنعتی و تجاری استفاده می‌شوند.
- سقف تیرچه بلوک برخلاف سقف‌های رایج دیگری همچون سقف دال بتنی و سقف کامپوزیت از صلبیت کمتری برخوردار است.
- از آنجایی که تیرچه‌های این سقف به صورت پیش ساخته و در کارگاه‌های مختلفی تولید می‌شوند ممکن است از میلگردهای تکه شده و جوش خورده و غیر استاندارد در تولید آن‌ها استفاده شده باشد که باعث کاهش امنیت و مقاومت سقف می‌شود.
- تیرچه‌های آماده در صورتی که در مسیرهای مختلف جابجا شوند ممکن است دچار آسیب و شکستگی شوند.
- با توجه به آنکه ریزش بتن در تیرچه و سقف در دو مرحله جداگانه انجام می‌شود، امکان ناهماهنگی بین آن‌ها وجود دارد که می‌تواند باعث کاهش ایمنی و مقاومت سقف شود.
مهم‌ترین نکات در اجرای سقف تیرچه بلوک
با توجه به تمامی مواردی که در مورد مزایا و معایب سقف های تیرچه بلوک عنوان شد لازم است که برای اجرای این سقف‌ها به نکات مختلف و پارامترهای مختلفی توجه داشت که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- عرض تیرچه‌های که در این سقف‌ها به کار می‌روند نباید از ۱۰ سانتی‌متر کمتر باشد
- بتن پوششی بخش بالایی تیرچه باید کمتر از یک دوازدهم فاصله محور تا محور تیرچه‌ها باشد.
- فاصله قرارگیری محور تا محور دو تیرچه متوالی باید از ۷۰ سانتی‌متر کمتر باشد.
- حداقل فاصله دو بلوک بعد از نصب در دو سمت یک تیرچه نباید از ۶.۵ سانتی‌متر کمتر باشد.
- این سقف‌های قابلیت پوشش دهانه بیشتر از ۸ متر را ندارند پی بهتر است که عرض دهانه‌های سقف کمتر از ۸ متر باشد.
- حتی الامکان از تیرچه‌های آسیب دیده و شکسته شده در سقف‌ها استفاده نشود.
- قطر سقف برای تیرهایی با تکیه‌گاه ساده نباید از یک بیستم دهانه کمتر باشد.
- استفاده از بلوک‌های یونولیتی می‌تواند مزایای بیشتری از بلوک‌های سفالی و سیمانی داشته باشد و باید در اجرای سقف این مزایا در نظر گرفته شوند.
جمع‌بندی نهایی
سقف تیرچه بلوک یکی از رایج‌ترین سقف‌های ساختمانی است که از نوع سقف‌های دال یک‌طرفه بوده و از دو بخش اصلی تیرچه و بلوک تشکیل می‌شود. این سقف می‌تواند مزیت‌های و معایب متعددی داشته باشد. مهم‌ترین مزیت‌های این سقف هزینه کم، سرعت اجرای بالا، مقاومت بالا، کاهش مصرف مصالح و … بوده و از معایبی همچون عدم پوشش دهانه های بزرگ، امکان آسیب دیدگی تیرچه‌ها، نداشتن صلبیت بالا و … نیز برخوردار می‌باشد.
