ممنوعیت استفاده از یونولیت در ساختمان
یونولیت به عنوان یکی از کاربردی‌ترین مواد در صنعت ساختمان‌سازی شناخته می‌شود که به واسطه ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی همچون مقاومت بالا در برابر فشار و ضربه، مقاومت در برابر رطوبت، خوردگی و زنگ‌زدگی، وزن کم، قابلیت بازیافت و … استفاده‌های متعددی دارد. امروزه یونولیت‌ها جایگزین بعضی از مصالح سنتی ساختمان مانند بلوک‌های سفالی شده‌اند و در بسیاری از کشورها در صنعت ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یونولیت‌ها در کنار تمامی مزیت‌هایی که دارند می‌توانند ایراداتی داشته باشند که باعث ممنوعیت استفاده از آنها می‌شود. در ادامه مطلب به بررسی مهم‌ترین دلایل ممنوعیت استفاده از یونولیت در صنعت ساختمان‌سازی پرداخته خواهد شد.
مزایای استفاده از یونولیت در ساختمان
همان‌طور که گفته شد یونولیت‌ها به سبب داشتن ویژگی‌ها و مشخصات منحصربه‌فرد می‌توانند کاربردهای مختلفی در صنایع مختلف خصوصاً ساختمان‌سازی داشته باشند. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از یونولیت در ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- استفاده از یونولیت‌ها باعث کاهش مصرف مصالح سنتی می‌شود.
- در کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز بسیار مؤثر است
- باعث افزایش سرعت ساخت‌وساز خواهد شد.
- به افزایش ایمنی و مقاومت سازه در برابر زلزله کمک می‌کند
- باعث عایق‌بندی ساختمان از نظر مصرف انرژی و … خواهد شد
- باعث کاهش قابل توجه وزن کلی ساختمان می‌شود و …
ممنوعیت استفاده از یونولیت در صنعت ساختمان
یونولیت‌ها در کنار تمامی مزیت‌ها و فوایدی که دارند می‌توانند از ایرادات و معایبی نیز برخوردار باشند و به همین دلیل برخی از افراد مخالف استفاده از آن در این صنعت می‌باشند. از جمله دلایلی که باعث ممنوعیت استفاده از یونولیت در صنعت ساختمان می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مقاومت پایین در برابر آتش‌سوزی
هرچند که یونولیت‌ها از نظر مقاومت در برابر آتش به دو دسته یونولیت کندسوز و بسوز(تفاوت یونولیت کندسوز و بسوز) تقسیم می‌شوند اما اخیراً از بلوک‌های پلی استایرن بدون FR و پوشش مقاوم برای پر کردن فضای بین تیرچه‌های سقف استفاده می‌شود و این می‌تواند باعث کاهش امنیت ساختمان در زمان آتش‌سوزی شود. با توجه به آنکه در سقف ساختمان بر روی بلوک‌های یونولیتی لایه‌ای از سیمان و زیر آنها لایه‌ای از گچ کشیده می‌شود میزان مقاومت آن در برابر آتش بسیار کم است. یونولیت‌های معمولی به راحتی دچار حریق می‌شوند و به سرعت توسعه یافته و دود سیاه و زیادی تولید خواهد کرد. این ماده به سادگی ذوب می‌شود و قطرات سوزان و شعله‌وری تولید خواهد کرد. البته امروزه تغییراتی در یونولیت‌ها ایجاد شده است که نحوه سوختن را تحت تأثیر قرار داده است اما این یونولیت‌ها نیز برای تولید لوازم خانگی مناسب هستند و توصیه‌ای برای استفاده از آنها در ساختمان‌سازی وجود ندارد.
اثرات منفی زیست‌محیطی
اگرچه ادعا می‌شود یونولیت‌ها اثرات مخرب زیست‌محیطی ندارند اما در حقیقت زیان‌های زیستی پلی استایرن ها توسط کارشناسان تائید شده است چرا که این مواد از ترکیبات نفتی ساخته می‌شوند و چنانچه دچار حریق و آتش‌سوزی شوند می‌توانند گازهای سمی و دود خطرناکی به محیط زیست وارد کنند. از آنجایی که هنوز تأییدیه قطعی برای ضد آتش بودن یونولیت وجود ندارد و به دلیل وجود ترکیبات و مشتقات نفتی پس از اشتعال‌زایی گازهای آلاینده‌ای را تولید می‌کنند که می‌توانند باعث آسیب به موجودات زنده شود. مسئولیت مستقیم استفاده از ترکیبات پلی استایرن در احداث ساختمان‌ها با سازمان نظام مهندسی ساختمان و شهرداری می‌باشد به همین دلیل این ارگان موظف است که بکارگیری مواد مختلف را در مراحل مختلف ساخت ساختمان‌ها کنترل کند. به هیچ عنوان اجازه استفاده از یونولیت‌های عادی و بسوز را در صنعت ساختمان‌سازی ندهند.
عدم پرشدن تیرچه‌ها از بتن
یکی دیگر از دلایلی که باعث ممنوعیت استفاده از بلوک یونولیت در ساختمان می‌شود عدم پر شدن تیرچه‌ها از بتن است. با توجه به آنکه یونولیت‌ها از هر دو طرف می‌توانند فضای زیادی از داخل تیرچه‌ها را اشغال کنند فضای زیادی برای بتن‌ریزی باقی نمی‌گذارند و این باعث می‌شود که ویبره بتن به خوبی صورت نگیرد و در نهایت استحکام تیرچه‌ها کاهش پیدا کرده و در زمان زلزله عملکرد ضعیفی خواهند داشت.
ترک خوردن گچ سقف
همان‌طور که گفته شد برای پوشش سطح یونولیت از یک لایه بتن و برای پوشش سطح زیرین آن از گچ استفاده می‌شود. معمولاً گچ سقف در محل تیرهای فرعی و محل اتصال یونولیت با تیرچه‌ها دچار ترک‌خوردگی می‌شود که می‌تواند ناشی از دلایلی همچون ضریب انبساط یونولیت‌ها باشد و در نهایت امکان ریزش گچ سقف و ایجاد خسارت افزایش پیدا می‌کند.
ضرر به سرمایه‌های ملی
یکی دیگر از دلایلی که بسیاری از افراد مخالف استفاده از یونولیت در صنعت ساختمان‌سازی هستند وارد آمدن ضرر و خسارت به سرمایه‌های ملی است. همان‌طور که گفته شد یونولیت‌ها از مواد معدنی و نفتی تولید می‌شوند که از سرمایه‌های مهم ملی به شمار می‌روند و زمانی که این مواد در داخل ساختمان‌ها مدفون شده و امکان حذف آن وجود ندارد باعث می‌شود که سرمایه‌های ملی هدر برود.
قوانین استفاده از فرآورده‌های پلی استایرن
لازم است که اداره کل صنایع و معادن و همچنین موسسه استاندارد از ابتدای تولید و قبل از شروع تولید و همچنین بعد از صدور مجوز نسبت به محصولات تولیدی نظارت دقیق و کاملی داشته باشند. یونولیت‌ها زمانی می‌توانند عملکرد مناسبی داشته باشند که در برابر آتش‌سوزی، رواداری‌های ابعادی، فشار و ضربه و … مقاومت مناسبی داشته باشند و روش نصب آنها بر اساس استانداردها و قوانین باشد و به همین دلیل باید مشخصات تولید یونولیت‌ها با ضوابط و آیین‌نامه‌های مصوب مطابقت داشته باشد.
- تنها یونولیت‌هایی که ممانعتی برای استفاده آنها در صنعت ساختمان‌سازی وجود ندارد یونولیت‌های کندسوز هستند و استفاده از هر کدام از یونولیت‌های غیرکند سوز ممنوع است.(بررسی تفاون یونولیت کندسوز بسوز)
- شرکت‌های تولید کنند یونولیت موظف هستند که مدارک مربوط به مواد اولیه (پودر پلی استایرن) را ارائه کنند تا تأییدیه‌های استاندارد و اداره کل صنایع و معادن را دریافت نمایند.
- حداقل مقاومت بلوک‌های یونولیت در برابر بارهای حین اجرا باید برابر با ۲۰۰ کیلوگرم به ازای هر ۳۰ سانتی‌متر طول بلوک باشد. این بار باید در نواری به عرض حداکثر ۷ سانتی‌متر در وسط بلوک اعمال شود تا بتواند تائید شود.
- بلوک‌های یونولیتی به کار رفته در ساختمان باید دارای ظاهر و ساختاری یکپارچه و سالم باشند. سطح یونولیت باید کاملاً صاف باشد و هیچ فاصله‌ای در بین دانه‌های گرانول وجود نداشته باشد.
بهترین جایگزین برای یونولیت در ساختمان
باتوجه به آنکه ارگان‌های نظراتی ممنوعیت استفاده از یونولیت در ساختمان به صورت جدی پیگیری می‌کنند امروزه از قالب‌های پلاستیکی چند بار مصرف به عنوان بهترین جایگزین یونولیت‌ها استفاده می‌شود. استفاده از این قالب‌ها می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد که مهم‌ترین آنها به شرح زیر خواهد بود:
- حذف هزینه تأمین بلوک‌های یونولیتی و کاهش بار مرده ساختمان
- امکان استفاده در همه تیرچه‌های پیش‌تنیده، خرپایی و …
- حذف خطر آتش‌سوزی یونولیت‌ها
- بازگشت سرمایه تأمین قالب‌ها در اجرای ۴ الی ۵ سقف
- عدم آسیب به محیط زیست و داشتن قابلیت بازیافت
- کاهش خطرات در زمان اجرا
- وزن پایین و حجم کم و داشتن قابلیت حمل‌ونقل ساده
- مقرون‌به‌صرفه بودن و قابلیت تغییر عرض قالب‌ها در دهانه‌های غیراستاندارد
- تقویت جان تیرچه و افزایش مقاومت لرزه‌ای و باربری سازه سقف و …
جمع‌بندی نهایی
هرچند که استفاده از یونولیت‌ها در صنعت ساختمان‌سازی می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد و باعث کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت ساخت‌وساز، کاهش مصرف مصالح، عایق‌بندی ساختمان و… می‌شود اما این مواد به دلیل داشتن ایرادات مختلف می‌توانند ممنوعیت استفاده داشته باشند. از جمله مهم‌ترین دلایل ممنوعیت استفاده از یونولیت‌ها در ساختمان‌سازی می‌توان به مقاومت پایین آن در برابر آتش‌سوزی، داشت اثرات مخرب بر روی محیط زیست، عدم امکان بتن‌ریزی مناسب تیرچه و … اشاره کرد.
